As AN bhFUIL STACEY AG IOMPAR? – Aorscéal le Tomás Mac Síomóin.
Foilsithe ag Coiscéim, 2011. Ar fáil ó litríocht.com, ó na foilsitheoirí agus ó
chorrsiopa leabhar. €15.
Tá daoine ag déanamh go beothriallach ar an áit
a bhfuil an héileacaptar ceaptha a bheith ag landáil, dar leo. Le pé ar bith
ollmhaitheas a bheas ar sliobarna a bhailiú uaidh nuair a thiocfas sí go
talamh. Ach i leaba tuirlingt go talamh fanann an héileacaptar ag
bruachaireacht timpeall is fiche méadar os cionn dromchla an phortaigh.
Le
súile ocracha na bparáisteánach, iad bailithe le chéile thíos fúithi, dírithe
go himpíoch uirthi.
Ansin
cluintear teachtaireacht á fhógairt go doiléir
as callaire thuas ansin. Níl sé furasta na focla a dhéanamh amach thar
gheonaíl inneall an héileacaptair.
Cuireann
na paráisteánaigh bior ar a gcluasa le meabhair a bhaint as caint scornúil na
gcallairí:
Im Auftrag Ihrer Herren möchten wir Ihnen, dem irischen Volk, für Ihre
Geduld und Opferbereitschaft danken. Wir müssen Ihnen leider mitteilen, dass es
auf Grund unvorhergesehener Umstände nicht möglich sein wird, zumindest nicht
in absehbarer Zeit, den Verkehr wieder in Gang zu bringen. Wir danken Ihnen
nochmals für Ihre außerordentliche Geduld und für Ihre unterwürfige
disziplinierte Erfüllung unserer Wünsche. Leben Sie wohl, irische Freunde!
NÍ TÚISCE NA FOCLA DRAÍOCHTA seo ráite ná go dtosaíonn an héileacaptar ag
deasghabháil. Is gearr nach mbíonn inti ach spota airgeadta sa spéir aríst.
Agus í ag bailiú léi siar faoi dheifir i ndiaidh a chomrádaithe.
D'fhéadfaí tost seo an diomá, a
thiteann ar an mathshlua, a ghearradh le scian. Bearnaítear ansin é ag an gcneadaíl, an olagón is an sáraíocht, ag an sceanadh
is ag an bhfeannadh amuigh ansin ar loime leibhéalta an phortaigh.
Ar thuig duine ar bith céard
sa foc a bhí á rá ag an cunt úd, fiafraionn gruagach ón DAF.
Bhuel, that bates Banagher, a deir Dub an Fiat 1100.
Níl aon cheo agamsa in aghaidh na Gaeilge per se. Tá mo pháistí ag
freastal ar Ghaelscoil, i ndiaidh an tsaoil. Ach tá muide anseo inniu sa focain
portach lofa seo, is muid caillte leis an focain tart agus stiúgtha ag an
focain ocras. Agus céard a thugann focars bhradacha an heileacaptair dúinn?
Ceacht focain Gaeilge!
Ach ar thuig duine ar
bith anseo céard a bhí á rá acu, fiafraíonn firinneach an Cortina.
Coinníonn An Citroen a
dhá chab ar a chéile. Is fearr gan a bheith corr i gcomhluadar. Tugtar an casúr
don tairne a bhíonns ag gobadh amach. Is iomdha béal briste a ghnóthaigh focal
cliste. Pé ar bith rud a déarfas tú, ná habair tada! Bíodh is go bhfuil a fhios aige go maith nár
tháinig oiread is siolla Gaeilge amháin anuas ó challaire an héileacaptair úd.
Focal ar bith. Níorbh aon bhuntáiste duit eolas maith ar an nGaeilge san Éirinn
nua iarGhaelach seo atá ar fhód an bhaile cheana fhéin. Tuigeann sé sin go
dóite...
Tá Gaeilge Uladh agamsa,
a deir seanóir an Anglia bhuí. Cúpla focal ar scor ar bith. Agus bhí
múinteoir as Dún na nGall agam. Tá mé ag déanamh, mar sin, gur Gaeilge na
Mumhan uilig a bhí á spalpadh ag conús an héileacaptair mhallaithe úd. Chinn orm a dhath ar bith dá chaint a
thuiscint.
Pé caint a bhí
ann, ní Gaoluinn na Mumhan a bhí ann, mar a deir tusa, a mhaíonn cuntasóir an
Mercedes Benz. B'as Béal Átha an Ghaorthaidh do mo shin-sheanathair. Ach níor
thuigeas aon fhocal dá raibh á rá ag cipiléara úd an héileacaptair. Shamhlóinn
fhéin gur Gaeilge Chonnacht a bhí ann. Bhíodh aithne agamsa tráth ar Gharda as
Árainn agus ní...
Bhuel, níl an ceart agatsa ach an oiread, a deir an
Renault 4. B'as Carna do mo mhaimeó fhéin. D'aithneoinn Gaeilge
Chonnacht áit ar bith. Agus ní caint mo mhaimeó a bhí acu. Diabhal a fhios
agamsa cén saghas Gaeilge a bhí ag an héileacaptar úd. Gaeilge na hAlban,
b'fhéidir! Nó Welsh!
An
bhfuil a fhios ag duine ar bith anseo cén saghas focain Gaeilge a bhí ag an
héileacaptar, mar sin, fiafraíonn Hyundai eicínt, ar thiomáin an t-ocras chuig an láthair seo é. Feiceann sibh
ar fad anseo go soiléir an chaoi a bhfuiltear ag baint feidhm as an nGaeilge le
dallamullóg a chur orainn. Le muid a choinneáil
chomh haineolach le muintir focain Chiarraí.
Déarfaidh mise libh cén saghas
Gaeilge a bhí ag an héileacaptar: focain gobbledygook craiceáilte de
Ghaeilge a chum an státseirbhís. Saghas briolla-brealla nach dtuigeann muintir
na Gaeltachta fhéin...
Mo
mhallacht go deo orthu fhéin agus ar a gcuid gobbledygook, a deirtear as
béal anaithnid. Bhí mise chomh cinnte go raibh bia agus deoch ar an mbealach
chugainn, gur itheas chuile ghreim bia is gur ól mé chuile striog dá raibh
curtha i dtaisce agam. Níl a dhath ar
bith fágtha agam anois. Oiread agus a bheathódh dreancaide...
Tá muide sa ruta seo
againne ar an trá fhalamh freisin, a deir an Hyundai Pony. Is tá bean agus
beirt leanaí le cothú agamsa.
NÍ DHEIREANN AN
BÍOMAR HÚ NÁ HÁ. Gíog ná míog. Ach é ina sheasamh ansin ar scraith dhorcha an phortaigh,
cuma smaointeach ar a chuntanós. A smig á cuimilt ag lámh a dheasóige. Labhraíonn sé ansin. Go ciúin,
staidéartha. Ach go húdarásach ina dhiaidh sin fhéin. Tugann na daoine atá cóngarach dó aird ar a chuid
cainte.
Tá dul amú oraibh ar
fad, a chairde, a deir sé. Déanaimse
amach gur Gearmáinis a bhí á labhairt ag lucht an héileacaptair..
An é go bhfuil Gearmáinis
agat fhéin, mar sin, fiafraíonn an Ford Escort.
Tá riar mo cháis agam, a deir an Bíomar. Ach tá sí
meirgeach go maith cheal deiseanna cainte faoin am seo.
Tá aird na buíne uilig air siúd anois.