Tanuki

 

an domhain seo

. . .cúr, sin uile.

this world. . .

froth,

nothing but froth.

Henryk Siemiradzki

Noc w Pompei (Świętojański robaczek)

níor chreid éinne againn ar feadh nóiméid, a ansacht go mbeadh deireadh leis         go luífimis faoin gcathair         ab ansa linn tráth, Poimpé

not for one moment did we believe, Belovèd that it would all end         that we would lie buried, cold         under the ruins of Pompeii

oύτε μια στιγμή δεν πιστέψαμε, Αγάπη πως θα τελείωναν         στα κρύα ερείπια όλα         θαμμένοι στην Πομπηία Sarah Thilykou a dhein an leagan Gréigise

一瞬でなく 僕らは信じたのか 終わりがあると 愛するポンペイに 埋もれ横たわることを Leagan Seapáinise: Mariko Sumikura

an bealach abhaile

 

Níor fhágais 
an tigh
riamh
is tá an bealach 
abhaile
á lorg agat.

Sri Nisargadatta Maharaj

Giuseppe Arcimboldo

Leabharlannaí, 1566

deir an leabharlannaí tá gearáin faighte againn léitheoirí ag gol         do chuid leabhar go léir báite         rian na ndeor ar fud an bhaill

the librarian says there have been many complaints readers are weeping         your books have become soggy         there are tear stains everywhere

Martin Aagaard

Sjöman med kikare

chuardaíos, a thaisce 'bhfuil áit ar bith ann gan tú fuaim nach tusa í         glór na n-éan mara inniu         an t-éamh céanna amárach

Beloved, i've searched is there somewhere You are not a sound that's not You         seabirds crying all day long         the same story tomorrow

Aγάπη, έψαξα κάπου που να μην Είσαι έν' άλλο ήχο         γλάροι κλαίνε όλη μέρα         αύριο τα ίδια πάλι Sarah Thilykou a dhein an leagan Gréigise

Leatheite

 

if necessary a bird

will fly on one wing

Más gá, eitleoidh éan 

ar leatheite

Yuletide FeIicitations /Nollaig Shona

gearrann trí néalta an gheimhridh  . . .

nóta amháin síoraí

ón seacúhaitsí

An Réaltacht Bhunaidh

 

Ealaín: Raja Ravi Varma

Is tusa an Réaltacht Bhunaidh; ná bíodh aon amhras ort.

Níl eolas ag an aigne ar an bhFéin.

Is ag an bhFéin atá an t-eolas!

Conas a shífeá, mar sin, go raibh eolas agat ar an bhFéin?

An Tiarna Dattatreva, Gíta Avadhút

Thich Nhat Hanh

Nuair a bheidh tú

saor ó dhearcadh

saor ón bhfocal,

nochtfar duit

an réaltacht

agus sin

is Nirbheána ann

Piet Mondrian

Hout met beukenbomen, ca.1899

bhfuilim san áit cheart cad a thug anseo arís mé foraois na mbriathra         tost ag sileadh go rialta         cosáin nach mór dofheicthe

why am i back here perhaps it’s where i belong a forest of words         silence dripping by the hour         paths that are almost unseen

γιατί εδώ πάλι ίσως εδώ ν' ανήκω δάσος με λέξεις         ώρες στάζει η σιωπή         αόρατα μονοπάτια Sarah Thilykou a dhein an leagan Gréigise

Comhrá le Lí Hè: 10 gCeist

 

Cén saghas leabhair é Comhrá le Lí Hè/ Conversations with Li He?

Cnuasach filíochta, i nGaeilge agus i mBéarla

Cé a scríobh?

Gabriel Rosenstock

Cé a d’aistrigh go Béarla?

Garry Bannister

Cé a mhaisigh?

Tania Stokes

Cé a d’fhoilsigh?

Cross Cultural-Communications, Nua-Eabhrac

An bhfuil eagrán crua ar fáil?

Tá eagrán bog agus crua ann

Cé atá á dháileadh?

ÁIS in Éirinn, SPD i Meiriceá agus scata mór eile ar líne, ar nós Book Depository (postas saor in aisce chuig áit ar bith ar domhan) 

Cad is brí leis an teideal?

Bhí Rosenstock ar leaba a bháis. Nuair a tháinig sé chuige féin, go míorúilteach, thosaigh sé ag caint le file Síneach, Lí Hè, a mhair sa naoú haois agus a cailleadh go hóg.

Dáiríre?

Dáiríre píre!

An fiú Comhrá le Lí Hè a léamh?

Deir Lí Hè gur fiú . . . agus is deacair Lí Hè a shásamh!

Vilhelm Hammershøi

Spisestuen i Rahbeks Allé. Louis Seize. Stil

folús an tseomra i d’éagmais agus an fuacht loime an urláir         leanann osna an scréach tholl         ó chathaoireacha folmha

the grey emptiness of every room without You the bareness of floors         a hollow shriek – then a sigh         from all of the empty chairs

το γκρίζο κενό χώρων χωρίς Εσένα πάτωμα γυμνό         κραυγή - και μετά λυγμός         απ' τις άδειες καρέκλες Sarah Thilykou a dhein an leagan Gréigise

Ohara Koson

an caislín cloch . . . go séimh! abair a ainm go séimh

the stonechat . . . softly! whisper its name softly

ノビタキや・・・ そっと！　囁け 名をそっと Leagan Seapáinise : Mariko Sumikura

the stanechat... saftly! fusper'ts nem saftly Leagan Béarla na hAlban : John McDonald

Wilhelm Leibl

Die Dorfpolitiker, Wilhelm Leibl, 1877
cad is fiú rialtais is airm? oibreoimid gach rud amach sinn fhéin	what do we want with governments and armies? we'll work things out ourselves
whit's the yuiss o airmies'n governments we'll sort theengs oot wirsels	何のぞむ 国に軍に？何でも わしらはやり通す

Jeff Koons

Michael Jackson & Bubbles, Jeff Koons

deirtear go raibh a gharda cosanta féin aige . . . bubbles

it's said he had his own bodyguard . . . bubbles

wurd is he hud his ain minder . . . bubbles

みずからのボディガード持つとや・・・あぶく

Helen Allingham

Tennyson ag léamh a chuid dánta féin arís báite i bhfriotal         tar isteach sa ghairdín, Maud         ní hann di, áfach, an ann

Tennyson reading his own poems again today immersed in wordcraft         come into the garden Maud         but there is no Maud, is there

Theodore Rousseau

Crépuscule en Sologne, Théodore Rousseau, 1867
fuaim an dorchadais ... an préachán deireanach imithe
	the sound of darkness . . . the last crow has gone

Fear Cánach

 

Seacht speal ina luí in aghaidh an bhalla.

Féasóg ar fhéasóg órga

An t-ualach deireanach eorna

Á luascadh tríd an gclós.

An corc á bhaint as buidéil leanna ag béithe.

Fidil is cosa ag bogadh le chéile.

Ansin idir choinleach is fraoch

Marcach ar séirse

George Mackay Brown

Taxman

Tanuki

 

Íomhá Don McCullin

Sa seanscéal "Cath Maige Mucrama" cuireann Rí Alban lucha ar fáil mar bhéile do Lughaidh Mac Con agus a fheara - ag iarraidh fáil amach cé acu an ceannaire. Bíonn fear amháin drogallach, ach tugann Lughaidh treoir dó (agus nochtann é féin dá réir) - Is ithi lochad coa lloss. Itear luch eireaball is uile!

Tsuchiya Bunmei

aka-aka-ni shimo no utaruru mizugarashi tonari no usagi to Tsuchiya to kuu

go moch ar maidin bíonn bricfeasta againn beirt Tsuchiya (mise)         agus mo chomharsa, coinín,         cúpla luibh - blas seaca orthu

Tanka (5-7-5-7-7 siolla) de chuid Tsuchiya Bunmei (1890 -1990)

Cluas Van Gogh / Van Gogh’s Ear

 

a bilingual rensaku (haiku sequence) 

 

I shall hang a few Japanese knick-knacks on my walls.

   The Letters of a Post-Impressionist: Being the Familiar  Correspondence of Vincent van Gogh (Project Gutenberg)

1

ag éisteacht liom

go géar anois

cluas van Gogh

listening intently

to me now

van Gogh’s ear

2

earrach  . . .

péacann rud éigin

as cluas van Gogh

spring  . . .

something shoots

out of van Gogh’s ear

 

3

níl faic

cloiste agat fós

cluas van Gogh

you ain’t heard

nothing yet

van Gogh’s ear

4

samhradh 

boladh an fhéir nuabhainte

i gcluas van Gogh

summer

the scent of newly mown hay

in van Gogh’s ear

Why do we not stick to what we have once discovered in our art, as the doctors and the engineers do? With them, when anything is discovered, the knowledge of it is carefully preserved. But in the wretched fine arts everything is forgotten; we hold fast to nothing . . .

The Letters of a Post-Impressionist: Being the Familiar Correspondence of Vincent van Gogh (Project Gutenberg)

 

5

Vincent, braithim uaim thú!

uaigneas chluas

van Gogh

Vincent, i miss you!

the loneliness

of van Gogh’s ear

6

amach san fhómhar

cluas van Gogh

ag éirí buí

autumn deepens

van Gogh’s ear

turning yellow

7

deir cluas van Gogh:

an té a bhfuil cluasa air

éisteadh sé

van Gogh’s ear says:

he that hath ears to hear

let him hear

8

cluas van Gogh amháin

a thuigeann í

an tseanmóir ón Athair Mac Coinnich

 

only van Gogh’s ear

gets it –

Fr. McKenzie’s sermon

The healthy man should be able to live on a piece of bread and keep at work all day. He should also be able to bear a pipe of tobacco and a good drink; for without these things nothing can be done. And withal he ought to have some feeling for the stars and the infinite heavens. Then it is a joy to live! 

The Letters of a Post-Impressionist: Being the Familiar Correspondence of Vincent van Gogh (Project Gutenberg)

 

9

cén fhuaim atá

ag leathchluas

is í ag éisteacht

what is the sound

of one ear 

listening

10

deir Boris Johnson

rud éigin ar an teilifís

preabann cluas van Gogh

Boris Johnson

says something on TV

van Gogh’s ear twitches

11

tuilleadh tinte

in Amazonia

cluas lasta van Gogh

more fires

in Amazonia

van Gogh’s ear burning

12

cluas van Gogh

is túisce a chloiseann é –

an Mistral

van Gogh’s ear

is the first to hear it –

the Mistral

 

13

an fharraige!

sliogán brúite 

in aghaidh chluas van Gogh

the sea!

a shell pressed

to van Gogh’s ear

14

ar fán

i réaltbhuíon éigin

cluas van Gogh

wandering

in some galaxy or other

van Gogh’s ear

15

ghabh síoladóir amach

chun cluas

a chur

a sower went out

to sow

an ear

16

prátaí á scamhadh

ag bean tuaithe . . .

craiceann i bhfoirm cluaise

a peasant 

peeling potatoes . . .

ear-shaped sliver

 

17

sound of absinthe

poured in a glass  . . .

his good ear

fuaim apsainte

á doirteadh i ngloine –

sa chluas mhaith

18

cuimhníonn sé 

ar na mianadóirí guail

cluasa chomh dubh le súiche

he remembers 

the coal miners

ears as black as soot

19

dhá choinín     a gcluasa ar bior

two rabbits      ears pricked

20

cluas ag briodarnach

ag fanacht

go mbeireoidh na prátaí

throbbing ear 

waiting for the potatoes

to boil

21

deir Gauguin rud éigin

a théann isteach i gcluas amháin

agus –

Gauguin says something

that goes in one ear

and –

22

páirc chruithneachta     na diasa go léir

a field of wheat     with all its ears

23

cloig na heaglaise

ag clingeadh

i leathchluas leis

church bells

ringing

in one ear

24

portráid

den Dr Gachet

a lámh gar dá chluas

portrait

of Dr Gachet

a hand close to his ear

25

asal is cairt

cluasa fada

an ainmhí

donkey and cart

the long ears

of the beast

26

grian an tráthnóna

ar dhath

chéir chluaise

evening sun

the colour

of earwax

 

27

portráid

den Dr Felix Rey

ar leathchluas

portrait

of Dr Felix Rey

only one ear

28

fear an phoist

chomh gruagach sin

gur deacair na cluasa a dhéanamh amach

postman *

you can barely see his ears

with all that hair

*  Joseph Roulin (1841 -1903)

29

trí chiocáda

an gcloiseann siad

a chéile

three cicadas

do they hear

one another

30

dhá fhéileacán bhána . . .

a compánach á lorg

ag cluas

two white butterflies . . .

an ear looking

for its companion

31

cathaoir shúgáin

gíoscán beag

uaithi

straw chair

the little squeak

it makes

32

corrán gealaí . . .

tá rud éigin in easnamh air

cad é féin

crescent moon . . .

he is missing something

what is it

33

geimhreadh . . .

cluas van Gogh

iompaithe dubh

winter . . .

van Gogh’s ear

has turned black

I have been and still am half dead, after my last week’s work. I cannot do anything yet but, as it happens, a terrific north wind is blowing at present, which whirls up clouds of dust and covers the trees from top to bottom in a coat of white. Willy-nilly, therefore, I am obliged to remain idle.

The Letters of a Post-Impressionist: Being the Familiar Correspondence of Vincent van Gogh (Project Gutenberg)

34

ag éisteacht

léi féin anois

cluas van Gogh

listening

to itself now

van Gogh’s ear

 

 

Smaoineamh an Lae

Damhsaíonn deich milliún tonn.

Is cuma leis an aigéan

mar gheall orthu.

Ná bí buartha faoi smaointe

ag éirí 

is ag titim arís.

Papaji

Dirty Old Town

creathán ina ghlór amhránaí Bleá Cliathach sa gheimhreadh
	quavering . . . a Dublin singer's voice in winter

Nuair a dhamhsaigh Krishna i mBeairic Bhriotanach

Nuair a dhamhsaigh Krishna i mBeairic Bhriotanach

Acadamh Míleata Dehradun

(Manna: Calmacht & Gaois).

Baineann Papaji a éide airm Bhriotanach de -

scileanna míleata á sealbhú aige

d'fhonn na Briotanaigh a chaitheamh amach -

agus cuireann uime róbaí gopi Krishna.

A thuarastal go léir caite aige

ar shárithe is ar sheodra.

É ag damhsa le Krishna

an oíche ar fad.

Maidin.

Luisne ina ghrua.

Arsa an t-oifigeach i gceannas:

'An ag ól a bhí an fear sin?'

When Krishna Danced in a British Army Barracks

Dehradun Military Academy

(Motto: Valour & Wisdom).

Papaji takes off his British Army uniform -

he is acquiring military skills

in order to turf the British out -

and dons the robes of a Krishna gopi.

He has spent all his salary

on saris and jewellery.

All night long

he dances with Krishna.

Morning.

Papaji is glowing.

His commanding officer asks:

'Has that man been drinking?'

Foilsithe i Poetry India

Haiku :John McDonald

shooglie on'r bike

she disnae ken yit

she's on'r ain

guagach ar an rothar

níl fhios aici fós

gur léi féin atá sí

the suicide tree  -

it's brainch

hailt

crann an fhéinmharaithe -

cneasaíodh

an ghéag

furst Yule whigmaleeries  -

rodden

          berries

na chéad áilleagáin Nollag

caora

         caorthainn

dawn chorus  -

the yatter

o the bucket men

cór na camhaoire -

comhrá

na bhfear bruscair

hameless  -

doverin aneath the heidline:

IS THERE LIFE ON MARS?

duine gan dídean

ina chodladh faoin gceannlíne:

AN BHFUIL BEATHA AR MHARS?

lockdoon  -

the day a butterie

gaed by 

dianghlasáil -

ghabh féileacán thar bráid

inniu

frae the fitbaw perk

the ref's fussle  -

a bleckie repones

ón bpáirc peile

feadóg an réiteora

freagraíonn lon

Cá bhfuil an Eoraip agus ceisteanna móra eile.

Cá bhfuil an Eoraip? Tá an Eoraip an-fhairsing agus an-ilghnéitheach. Cén teagmháil atá againn léi nó cén teagmháil a bhí againn léi i gcaitheamh na gcianta?

Dá ndéarfadh scríbhneoir Gaeilge go raibh lé aige leis an Eoraip, nó go samhlaíonn sé é féin mar Eorpach, bheadh orm fiafraí de, ‘Cén chuid den Eoraip – tuaisceart, oirthear, lár, nó deisceart na hEorpa? An t-iarthar? An t-imeall? Cé hiad na scríbhneoirí Eorpacha a chuaigh i bhfeidhm ort? An sa bhunteanga, nó sa Bhéarla, nó sa Ghaeilge a léigh tú an saothar sin? Ar chuala tú trácht ar Líonra Litríochta na hEorpa/ European Literature Network?

Cén fáth, dar leat, nach bhfuil guth na Gaeilge go láidir sa Líonra sin? An mbraitheann tú mar scríbhneoir Gaeilge go bhfuil eagrais ar nós PEN Éireann, Cultúr Éireann agus Litríocht Éireann, ag cur litríocht na Gaeilge chun cinn san Eoraip? An cara leis an nGaeilge é an 'Trinity Centre for Literary and Cultural Translation'?

Tá níos mó ceisteanna agamsa ná freagraí ach ní gá dhuit a bheith i d’Einstein ná i do Harry Statal chun tuairim a bheith agat cad iad na freagraí a bheadh agamsa ar chuid de na ceisteanna sin. Maidir leis an gceist, ‘An sa Ghaeilge a léigh tú an bunsaothar Eorpach sin?’ Is iontach an méid de litríocht na hEorpa a bhfuil fáil uirthi sa Ghaeilge. (Roimh m’amsa a deineadh formhór na n-aistriúchán sin). Ceist eile, mar sin, ar an scríbhneoir Gaeilge: an bhfuil tú cláraithe le Aistriú Litríochta? 

Ceist eile fós: cad faoi léann na hÉireann san Eoraip agus ionad na litríochta Gaeilge sa chóras sin, is é sin le rá an European Federation of Associations and Centres of Irish Studies – EFACIS. An spéis le EFACIS scríbhneoirí na Gaeilge? An spéis le scríbhneoirí na Gaeilge EFACIS?

Nuair a d’iarr EFACIS ormsa rud éigin a scríobh dóibh le haghaidh Kaleidoscope 2, chuireas haiku ar fáil sá dá theanga, haiku a bhí ag freagairt do ghrianghraif le Roman Vishniac, duine a bhí ina fhinné ar an bhfríth-Sheimíteachas san Eoraip agus na Naitsithe ag teacht chun cinn.

Is é Auschwitz bunchloch an Aontais Eorpaigh, de réir an úrscéil An Phríomhchathair/ Die Hauptstadt le Robert Menasse, súil ghéar á caitheamh aige ann ar an maorlathas buile sa Bhruiséil.

An bhfuil aistriúchán Gaeilge den úrscéal sin coimisiúnaithe ag foilsitheoir Gaeilge? Dá mbeimis inár nEorpaigh – rud nach bhfuil, i mo thuairimse – bheadh scéim ann chun aistritheoirí a fhostú go lánaimseartha chun litríocht chomhaimseartha na hEorpa a chur ar fáil i nGaeilge. Is cinnte go léifinnse cuid de na leabhair sin. Nílim chun cáipéisí na maorlathach a léamh! Níl aithne agam ar éinne a bhfuil fonn air na cáipéisí sin a léamh. 

Mandela

Artwork: Peter Max
bogha ceatha a foirmíodh as deora . . . deora ag glioscarnach	a rainbow fashioned from tears . . . glistening tears
a watergaw wrocht frae tears . . . skimmerin tears Leagan Béarla na hAlban: John McDonald	虹かかる 涙から生る 光る涙 Leagan Seapáinise: mariko sumikura

George Henry

crainn . . . ag cabhrú le daoine bheith ar nós an bhúda	trees . . . helping people to become buddha-like
treen . . . aidin fowk tae cum buddha-lik Leagan Béarla na hAlban: John McDonald	木たるもの 悟入求むる 衆を救いて Leagan Seapáinise: mariko sumikura

Carl Bloch

níl nóta fágtha sheinneas iad go léir, a shearc níl puth fágtha ionam         sea, cad a dhéanfad anois?         teacht ar scála nua, ab ea

there are no notes left i’ve played them all, Belovèd i have no breath left         what to do now? i don’t know         i must invent a new scale

Smaoineamh an Lae / Thought for Today

 An bhfuil airm uainn chun cogaí a throid? Nó an bhfuil cogaí uainn chun margaí a chruthú d'airm? 

- Arundhati Roy, údar (r. 24 Samhain, 1961)

Do we need weapons to fight wars? Or do we need wars to create markets for weapons? 

-Arundhati Roy, author (b. 24 Nov 1961)

Baiseō

Baiseō Mise Baiseō díoltóir tae sencha is cuma liom má íocann tú as an tae nó mura n-íocann is é an dá mhar a chéile é. Bí id' chaipitlí nó bí frithchaipitlíoch sé do ghnó féin é - bain taitneamh as an tae: Lá maith agat

Baiseō I'm Baiseō the tea-seller you can pay for your tea or not it's all the same to me. You can be a capitalist or an anti-capitalist that's your own business enjoy your sencha tea: Have a nice day.

Eίμαι ο Μπαϊσέο ο πωλητής τσαγιού μπορείς να πληρώσεις για το τσάι σου ή να μην το ίδιο μου κάνει Μπορείς να είσαι ένας καπιταλιστής η ένας αντικαπιταλιστής αυτό είναι δική σου δουλειά - απόλαυσε το πράσινο τσάι σου: Καλή σου μέρα Sarah Thilykou a dhein an leagan Gréigise

Ceol Duilleoige /Leaf Music

Seinnimse an duilleog.

Éist go géar. 

Cloisfidh tú duilleog ag titim.

Ní hí an duilleog seo 

atá á seinm anois agam

ach gach aon duilleog a thit riamh

go talamh.

Is é seo ceol na nduilleog

ag titim.

Ceol brónach, ab ea, a deir tú?

Ceol áthasach?

Níl ann ach ceol na nduilleog.

Tá sé mar atá sé.

Leaf Music

I am Yokoyama Sodō

I play the leaf.

Listen carefully.

You will hear a leaf falling.

Not this leaf 

that I'm playing now

but all the leaves

that ever fell to the ground.

This is the music

of the falling leaf. 

Is it sad, you ask?

Is it joyous?

It is simply leaf music.

It is what it is.