Pages

2024-03-31

Tomas Tranströmer (1931 -2015)


láithreacht Dé
i dtollán chantaireacht na n-éan
osclaíonn doras a raibh glas air

  PREZENT E DOMNUL,
 CÎNT DE PĂSĂRI: O UȘĂ 
 DIN TUNEL DESCHSĂ    
                                                     
Leagan Rómainise: Olimpia Iacob

2024-03-30

Mezuzah


Mezuzah is a poem in Irish and English by Gabriel Rosenstock. It refers to the Nakba of 1948, the displacement of Palestinians during the Arab-Israeli War.


Mezuzah *

     There are families in the West Bank,
     Gaza, Syria, Lebanon, Jordan
     New York – maybe here in Ireland as well –
     Palestinian families
     And their descendants
     Who have kept the key of the house
     From which they were forced into exile
     In 1948
     Hoping to return
     Some fine day
     Perhaps the key is rusting now
     Maybe there's nothing left
     Not even a keyhole
     Or is the house still standing, no longer recognisable?

     A mezuzah –
    Verses written in black indelible ink


* A small decorative case attached to the right doorframe of the entrance to a Jewish home.


Mezuzah

Tá teaghlaigh ar an mBruach Thiar
I nGaza, sa tSiria, sa Liobáin, san Iordáin,
I Nua-Eabhrac – anseo in Éirinn, leis, seans –
Teaghlaigh Phalaistíneacha
Agus a sliocht
A choinnigh eochair an tí
As ar díbríodh iad sa bhliain
1948
Ag súil go bhfillfidís
Lá breá éigin
D'fhéadfadh go bhfuil meirg ar an eochair anois
B'fhéidir nach bhfuil poll eochrach di níos mó
Nó an seasann an tigh i gcónaí ach nach n-aithnítear é?

Mezuzah
Na véarsaí ann scríofa i ndúch nach féidir a ghlanadh.

Mezuzah

Thair'r faimlies i the Wast Baunk,
Gaza, Syria, Lebanon, Jordan,
New York – an here in Erin an aw –
Palestinian faimlies
an thair kin
what hae hained the keys o the hoose
thay wur drien frae 
itae exile in 1948
howpin tae retour
sum brave day
aiblins the key's rousty nou
aiblins thair's naethin left
no e'en a keyhole
or is the hoose aye staunin
bit ayont kennin?


Mezuzah –
Makkins scrievit in bleck ayebydand ink


(Scots translation: John McDonald)


Mezuzah

Il y a des familles, en Cisjordanie
A Gaza, en Syrie, au Liban, en Jordanie,
A New York, peut-être ici aussi en Irlande
Des familles palestiniennes
Et leurs descendants
Qui ont gardé la clef de la maison
Qu’elles ont dû quitter pour l’exil
En 1948
Espérant revenir
Un jour meilleur
Peut-être la clef est-elle rouillée maintenant
Peut-être ne reste-t-il rien
Même pas le trou de la serrure
Ou bien la maison est-elle toujours debout
Mais pas reconnaissable ?


Une mezuzah –
Poème écrit à l’encre noire indélébile.


(French translation: Francis Combes)

 

மெசூசா

மேற்குக்கரை, காசா, 
சிரியா, லெபனான், ஜோர்டான்,
நியூயார்க், இங்கு அயர்லாந்திலும்
குடும்பங்கள் இருக்கின்றன
1948 ல் 
நாட்டைவிட்டு வெளியேறும் நிலைக்கு
அவர்கள் தள்ளப்பட்டபோது
மீண்டும் ஒருநாள் இங்கு 
திரும்புவோம் என்ற நம்பிக்கையில்
தாங்கள் வசித்த வீட்டின் திறவுகோலை
தங்களோடு வைத்திருந்த
பாலஸ்தீனியக் குடும்பங்கள் மற்றும்
அவர்களின் வாரிசுகள்
அவர்கள் வைத்திருந்த திறவுகோல்
இப்போது துருப்பிடித்து விட்டது
வீட்டின் திறவுகோல் துவாரம்
உட்பட ஏதும் மிஞ்சியிருக்கவில்லை
அல்லது 
அடையாளம் காணமுடியா நிலையில்
இன்னும் அவ்வீடு இருக்கிறதோ?


மெசூசா - அழியாத கருப்பு மையினால்
எழுதப்பட்ட வரிகள்.



(Tamil translation: Tamilmaindhan John Richard)
Mezuza

Na Zahodnem bregu so družine
v Gazi, Siriji, Libanonu, Jordaniji,
New Yorku, morda tudi tu na Irskem.
Palestinske družine
in njihovi potomci,
ki so shranili ključ hiše,
iz katere so bili prisiljeni v izgnanstvo
leta 1948,
v upanju, da se bodo vrnili
nekega lepega dne.
Morda ključ že rjavi,
mogoče ni ostalo ničesar,
niti ključavnice.
Ali pa hiša še vedno stoji, a je ni več mogoče prepoznati?


Mezuza –
Verzi, napisani s črnim neizbrisnim črnilom

(Slovenian translation: Tina Mahkota)


                Mezuzá

     Hay familias en el Banco del Oeste,
     Gaza, Siria, Líbano, Jordán
     New York, tal vez aquí en Irlanda también
     familias Palestinas
     y sus descendientes 
     quienes han guardado la llave de la casa
     de la cual fueron obligados a exiliarse
     en 1948
     con la esperanza de regresar
     algún buen día
     tal vez la llave está oxidándose ahora     
     tal vez no hayan dejado nada
     ni siquiera la cerradura
     O tal vez la casa aun esté de pie pero irreconocible?     


     La mezuzá –
     Versos escritos en tinta negra indeleble.

    (Spanish translation: Patricia Margarita Jiménez Castillo)

 

2024-03-29

Michael Coady RIP


Commonwealth 

How odd of my wife
I thought at the time
to pluck bay leaves
to season her stews
from a tree that shades
the grave of a girl
in Kilclispeen.

Mary Dempsey
knew seventeen springs
before they laid her
into the earth,
before the bay tree
put down roots

before my mother
and father knew
fruit of the tree
of life.

Sitting at table
with wife and child
I relish the dish
and acknowledge the guest
who is part of the feast – 

you’re welcome, Mary,
into my house
and you’re more than welcome
into my mouth

for this is the way
the world goes round
from the first kiss

to the baby’s milk,
from the first word
to the tongue’s last sound –

bread of communion
we taste in the mouth
is broken in commonwealth
under the ground. 
                                                                 
as: Oven Lane 
 Foilsitheoir: The Gallery Press, Oldcastle
   
Comhlathas 

B'ait liom ag an am
go bpiocfadh mo bhean chéile
duilleoga labhrais
chun stobhach a bhlaistiú
duilleoga atá os cionn
uaigh cailín
i gCill Chlispín.

Gan cur amach ag Máire Ní Dhíomsaigh
ach ar sheacht n-earrach déag
sular cuireadh
i gcré í,
sular fhréamhaigh
an crann labhrais
sular bhlais
mo mháthair 
is m'athair
de thoradh chrann na beatha.

I mo shuí dhom ag an mbord
lem' chéile is leis an leanbh
bainim sult as an mias
agus beannaím don aoi
atá páirteach sa séire -

fáilte romhat isteach sa tigh,
a Mháire,
agus fáilte is fiche
isteach im' bhéalsa
mar is mar sin
a chasann an domhan
ón gcéad phóg

go bainne an naíonáin,
ón gcéad fhocal
go dtí an siolla deiridh -

arán na comaoineach
a bhlaistear ar an teanga
bristear sa chomhlathas
faoi thalamh é.


 (Traschruthaithe ag Gabriel Rosenstock)


2024-03-28

Fóta-Tanka

           Ron Rosenstock 

tá a theampall féin
ag an dúlra, a eaglais
is a mhosc féinig
         níl aon ghá le paidreacha
         fáiltítear roimh dhruma an chroí 

nature has its mosques
its churches and its temples
all are allowed in
      no prayers are necessary
      only the drumbeat of hearts

priroda ima svoje džamije
svoje crkve i svoje hramove
svima je dopušteno ući
          nisu potrebne molitve
          samo bubnjanje srdaca

Cróitis: Tomislav Maretić


2024-03-27

fóta-tanka

                Ron Rosenstock 

ní thagann aois air
ritheann an t-am trí gach ní
is athnuaitear é
    táimid ag dul in óige,
    a thaisce, go míorúilteach

time runs through all things
it never ever grows old
renewed in the now
    look, we grow young, Belovèd
    is it not a miracle


μες σ' όλα ρέει
ποτέ δεν γερνά ο χρόνος
ξανανιώνει στο τώρα
         δες, νέοι γινόμαστε
         δεν είναι θαύμα, Αγάπη;

Gréigis: Sarah Thilykou

 

2024-03-26

Reha Yünlüel



bhí crann ann fadó
mhair sé agus fuair sé bás
mairfidh sé arís
       ach cé a aithneoidh é
       nuair a fhillfidh dá athbhás?


there once was a tree
it lived, it breathed and it died
it will live again
        who'll know it when it returns
         to live, breathe and die once more?

ağaçtı doğdu
bir nefes yaşadı da
öldü bir nefes
            ne vakit döncek yine
            yaşayıp ölcek acep


A bilingual tanka in Irish and English (5-7-5-7-7 syllables)
by Gabriel Rosenstock in response to a photograph by Reha Yünlüel.
Turkish version: Reha Yünlüel


2024-03-25

Haiku le Francis Combes



premier jour de printemps
les pâquerettes ont envahi la pelouse
sans tirer un coup de feu

first spring day
daisies have invaded the lawn
without firing a shot

Lá Earraigh
dhein nóiníní ionradh ar an bhfaiche
gan urchar a scaoileadh

Leagan Gaeilge Gabriel Rosenstock 

2024-03-24

An 97ú Lá, An tAm Slogtha ag an Am, Eanair 12


tá an t-am slogtha ag an am
an lá slogtha ag an oíche


inné amárach comhleáite
    i sceimhle an lae inniu

an buachrapaire a thimpeallaíonn sinn
d’fháisc sé is d’fháisc

foirgneamh i ndiaidh foirgnimh
ospidéal i ndiaidh ospidéil

siopa leabhar i ndiaidh siopa leabhar
     colainn i ndiaidh colainne


tugaigí léim an daill orthu nó go stuama
leagaigí maraígí an méid
    is féidir
lig do na héin shuaite eitilt leo
gan fonn orthu eolas ar bith a bheith acu
faoi chúrsaí daonna
áit éigin tá cailín
beag ag caoineadh ag caoineadh

 & ar sise
má bhailímid na deora go léir
an nglanfaí an súiche
an dtiocfadh na mairbh ar ais
 an dtiocfadh an éanlaith ar ais?

   Jour 97, Le temps a avalé le temps, 12 janvier

le temps a avalé le temps 
la nuit a avalé le jour 

passé futur confondus dans 
    un présent de terreur


le boa constricteur enroulé autour de nos vies 
a serré serré

immeuble après immeuble   
hôpital après hôpital 
librairie après librairie 
     corps après corps 

méthodiquement & à l’aveugle    
démolir tuer le plus large
    possible 


que les oiseaux épouvantés s’enfuient     
ne voulant plus rien savoir
de ce monde humain

quelque part une petite fille 
pleure pleure   

  & demande

si l’on recueillait tous les pleurs  
est-ce que cela laverait la suie
ressusciterait les morts 

les oiseaux reviendront-ils ?

—–

Note : Écrit pendant la guerre, toujours en cours, menée par Israël contre Gaza.

Day 97, Time Has Swallowed Time, January 12

time has swallowed time
night has swallowed day

past future merged
    in a present of terror

the boa constrictor encircling our lives
has squeezed squeezed

building after building
hospital after hospital
bookshop after bookshop
    body after body

methodically & blindly
demolish kill as widely
    as possible

let the distressed birds fly away

not wanting to know anything
of this human world

somewhere a little
girl cries cries

& asks

if we collected all the tears
would it wash away the soot
resurrect the dead

would the birds come back?


_____
Translated from French by Jérémy Victor Robert
Note: Written during the ongoing war Israel launched against Gaza.

 
 


2024-03-23

Haiku frithchogaidh

Vasily Vereshchagin 1842-1904) 

ceol cogaidh
an ghaoth ag feadaíl
trí bhlaoscanna


music of war
wind whistling
through skulls
 

2024-03-22

Le foilsiú go luath / Forthcoming


The great haijin (haiku master) Bashō once advised his followers and disciples not to follow him, but to emulate the masters of old who had inspired Bashō, such as the medieval grandmaster of tanka, Saigyō.
Gabriel Rosenstock, poet and haikuist, decided to apprentice himself to the wandering spirit of Saigyō by transcreating his tanka in Irish and English. He has followed the classic configuration of 31 syllables in the 5-7-5-7-7 pattern.
In this way, Rosenstock hoped to master the meditative, compressed form of tanka verse, the oldest poetic genre still being cultivated widely today, and become a 21st century tankaist.
Gabriel Rosenstock is a bilingual poet, tankaist, haikuist, novelist, playwright, short story writer, essayist, children's author and translator.


Just Fiction! Edition
Saigyō
A life of poetry and meditation
Gabriel Rosenstock

2024-03-21

Haiku frithchogaidh

Werner Wilhelm Gustav Schuch (1843 -1918)

 

 a man goes looking for war
 not knowing that the war 
is inside him  
 
 
duine sa tóir ar chogadh 
nach dtuigeann
 gur ann féin atá sé

2024-03-20

An tSaoirse

Eugène Delacroix 
La Liberté guidant le peuple (1830)

Freedom

She is bare-breasted, La Liberté Leading the People,
The Tricolour in her right hand
and in her left, a bayoneted rifle

Notice too, however, with bare feet
Freedom is trampling those beneath her

An tSaoirse

An  Treorú na nDaoine, is a dhá cíoch
nochta don domhan mór. An Trídhathach ina lámh dheas
raidhfil is beaignit uirthi ina lámh chlé

Tabhair faoi deara, áfach, na daoine atá fúithi
Agus an tSaoirse ag satailt orthu


An ekphrastic poem by Najwan Darwish, inspired by a masterpiece by
Delacroix. English and Irish versions by Gabriel Rosenstock.

Najwan Darwish is a prolific Palestinian poet from Jerusalem:

2024-03-19

haiku




an focal Hiroshima
an troime é
ná féileacán?


Cuvîntul " Hiroshima",
să fie mai greu decît
un fluture?  
                                
Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

2024-03-18

Kuniharu Shimizu

páiste aonair -
míle bolgán gallúnaí
mar chairde aici
                                          
copilă singură -
o mie de baloane de săpun 
alături îi sunt 
                                                                 
Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

haiku



idir dhá fheirm
feirm eornan is chruithneachtan
seanláthair chatha

atween twa fairms
yin o baurley, yin o wheat
the auld battlegrund
          
Scots: John McDonald

ntre două ferme
una cu orz, alta cu grîu
vechiul cîmp de luptă
         
Romanian: Olimpia Iacob 

  entre dos fincas
  una de cebada y otra de trigo
  el viejo campo de batalla

       
Spanish: Patricia Jimenez



2024-03-16

Svetomir Djurbabic


foscadán dorcha -
satlaím
ar bhréagán linbh
                                              
adăpost în beznă -
calc pe jucăria
unui copil
                               
Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

2024-03-15

Heba Zagout

A print of one of Heba Zagout’s paintings. All of the original canvases of this Palestinian artist were destroyed
 in the Israeli airstrike that killed her and two of her sons, Adam and Mahmoud, in October 2023.

Heba Zagout is a tanka in Irish and English (5-7-5-7-7 syllables) by Gabriel Rosenstock, in memory of the eponymous Palestinian artist.

it is difficult
to reassemble a dove
to get the wings right
     and, of course, the beating heart -
     the most difficult of all

tá sé fiordheacair
colm a chur le chéile
na sciatháin, abair,
     agus an croí beo, ar ndóigh,
     an chuid is deacra ar fad

   eško je
   opet sastaviti golubicu
   da dobije prava krila
      i, naravno, srce što kuca –
      najteže od svega

Croatian version: Tomislav Maretić   

Il est difficile
De reconstituer une colombe
Mettre les ailes en places
et, le plus dur, bien sûr
refaire battre le coeur.

(Leagan Fraincise . Francis Combes .)

2024-03-14

Max Verhart

saighdiúirí stáin
na beo agus na mairbh
in aon bhosca amháin
                                                    

soldați de tinichea —
morții și viii
în aceeași cutie
                                       
Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

2024-03-13

Yu Chang



trá fholamh
buicéad linbh
lán de ghaineamh

                                                        

άδεια η παραλία
ένα κουβαδάκι
γεμάτο άμμο 

Sarah Thilykou a dhein an leagan Gréigise



plajă pustie —
găletușa copilului
plină cu nisip 
                              
Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

2024-03-12

Mehdi Laqunanbi






is uisce mé
glacaimse
le cách                       


νερό είμαι
τους δέχομαι
όλους

Sarah Thilykou a dhein an leagan Gréigise

sunt apă
primesc
pe toată lumea 
                                                                       Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

2024-03-11

Basho


ghlanfainnse díot
na deora
le duilleog óg 


με φυλλαράκια 
σκουπίζω τα δάκρυα
απ' τα μάτια σου

Sarah Thilykou a rinne an leagan Gréigise


கொழுந்து இலை கொண்டு
உன் கண்களிலிருந்து வழியும் கண்ணீரை
நான் துடைப்பேன்

Leagan Tamailise:  Tamilmainthan John Richard

 

2024-03-10

issa


domhan drúchta -
domhan drúchta go dearfa
fós, fós féin . . .
                                                        
lumea de rouă-
o lume de rouă,da, 
și totuși, totuși . . . 
          
Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

2024-03-09

Féidearthachtaí

le Tal Nitzán

- Abair go rabhais i do luí ar do thaobh ar feadh i bhfad, gar don tSamhain
agus tá tú fós ar an taobh céanna, cheana féin tá leathleiceann leat i bpian,  
tá pian i do chluas chomh maith, tá do mhuineál camtha, d'easnacha
basctha agus do cholainn go léir ag béicíl, 'is leor sin'.
- Casfaidh mé ar an taobh eile.
- Abair nach bhfuil taobh eile ann.


Bunteanga: Eabhrais

File, úrscéalaí, aistritheoir, scríbhneoir do pháistí agus Síochánaí í Tal Nitzán.Tá cónaí uirthi in Tel Aviv.

2024-03-08

Múinteoir Ealaíne

        Max Parrish - A Dark Futurist, 1923 


Bhí múinteoir ealaíne ag Toby
Darbh ainm Mr Green
Nó Ó hUaithne mar ab fhearr aithne air
Fear a rugadh sa Sciobairín

Níor thaitin ach dath amháin leis,
Ba é an dath sin ná glas:
Nuair a phéinteáil Toby tráta dearg
Dúradh leis éirí as.

"Ní maith linn trátaí dearga!"
A bhéic an tUasal Green,
"Caithfidh siad a bheith glas, a Toby,
An dtuigeann tú mé go cruinn?"

"Ní cheadófar ach glas im' rangsa!"
arsa an múinteoir, an tUasal Green.
"Níl dearg ná buí ceadaithe!"
A bhúir fear an Sciobairín.

2024-03-07

Grásta

GRÁSTA
                                  le Tal Nitzán

                         
Ní fútsa atá sé ocras an bhochtáin a shásamh
ní fútsa atá sé díocas an díoltaigh a mhaolú
agus ní fútsa atá sé an tigh a leagtar a chosaint le do cholainnse
agus ní fútsa atá sé breith ar an naíchóiste a imíonn ina ghuairneán chun na bhflaitheas agus é a thabhairt anuas go séimh
agus ní fútsa atá sé réimeas an oilc a threascairt

mar sin, tabhair aire do do bhaile féin
gabh chuig an té a bhfuil grá aige duit 
é féin, sea
agus an achainí bhuí ina shúile caola
agus tum d'aghaidh ina chlúmh

Barróg amháin
do chat amháin
sa saol seo

(Foilsíodh leagan Béarla den dán seo in Bridges: A Jewish feminist journal.)
                            
File, úrscéalaí, aistritheoir, Síochánaí agus scríbhneoir do pháistí í Tal Nitzan. Ta cónaí uirthi in Tel Aviv.


2024-03-06

Peata préacháin

Akseli Gallen-Kallela - gasúr le préachán 

Bhí peata ag Toby
uair amháin,
Ní madra a bhí ann
ach peata préacháin!


Thaitin péisteanna leis
uibheacha, agus cnónna
Agus bhí sé thar a bheith ceanúil
ar Uncail Toby.

An t-ainm a bhí air
ná Mic-Mic-Mic,
Préachán cliste
préachán glic.

Ba é an cara ab fhearr
a bhí ag Uncail Toby:
"Gheal sé an saol dom
le linn m'óige!"

2024-03-05

Ar Mhair Mé Fadó? arsa Toby

Mangaire Éisc Veinéiseach - Giuseppe Barison


"Ar mhair mé fadó,"
arsa Toby, "sa Veinéis?
Agus ciseáin im' lámha
a bhí lán d'éisc?

Má fhaighim boladh ochtapais,
nó boladh scadáin,
Deirimse gur mangaire
a bhí ionam uair amháin.

Pesci! Pesci!
is é sin Éisc! Éisc!
B'in an port a bhí agam
is mé thall sa Veinéis.

2024-03-04

A Fire that Burns/Tine Loiscthe

A Fire that Burns is a poem in Irish and English by Gabriel Rosenstock written in response to an article by Caitlin Johnstone.


A Fire That Burns

There is a real fire that burns the heart
Sometimes it is made of flames
Sometimes it is made of words
And forms a poem
When the poem is spoken aloud
The syllables turn into tongues of flame

Tine Loiscthe

Tá fíorthine ann a loisceann croí an duine
Uaireanta is de lasracha í
Uaireanta is de bhriathra í
As a gcruthaítear dán
Má dhéantar an dán a aithris os ard
Iompaíonn na siollaí ina dteangacha tine

2024-03-03

Dhá dhán de chuid Jidi Majia





Saoránach de Chuid an Domhain

         do Jack Hirschman

Dúirt tú liom
Go mba dhuine thú a shiúlann i measc daoine.

D’fhág do shinsir
an Úcráin agus thug aghaidh ar an Iodáil,
agus ón muir ghorm
go Nua-Eabhrac gona phlód ina rabharta.
Níorbh í cinniúint na nGiúdach í,
ach an réabhlóid, an tsaoirse, agus an chothromaíocht
ag dul i bhfeidhm ar do chuid géinte do-athraithe.

Maireachtáil ar son na filíochta
an raison d’etre a bhí agat gan amhras.
B’intleachtach go smior thú,
ach is ar fán a bhíteá de shíor ar imeall na sochaí.

An ghlúin a chuir in aghaidh cogaidh, ag troid ar sona chearta an duine,
manaí den eite chlé ar fud na sráideanna,
léirigh do dhíograis an saol a bhí romhat:
ní oirfeadh lipéad ar bith den Fhichiú hAois
dod’ phearsantacht gan chuing go deo.

Ar shráideanna Shan Francisco
i d’fhathach is tú ag cromadh síos
chun dánta a aithris don chosmhuintir.

Ghabh na dánta id’ scornach trí na tithe spéire soladacha,
tonnta mara ina rabharta ag bualadh
in aghaidh fhuinneoga na n-anamacha go léir i ndísc.

Bhí aithne ag lampaí sráide na cathrach ort,
agus aithne agatsa ar na súile strainséartha,
orthu siúd a bhí gan dídean gan ainm.

Toisc gur shainmhínigh tú do ról féin,
bhí jab ag gnáthchriticeoirí tú a aithint
mar fhile prólatárach
ach is cinnte go raibh do mhachnamhsa agus do chuid scríbhneoireachta
ceangailte i gcónaí de chinniúint na mbocht.

Nuair a bhí an braon istigh agat, ba mhinic na deora led’ leiceann
is tú ag dul anonn, ag canadh le barr grá ar son an duine.

Ní leat féin a bhís nuair a bhraithis amhrasach
faoin méid a chosain an dul chun cinn orainn –
cé chomh luachmhar is atá sé?

Níor thréig an t-olc go fóill sinn;
ón tSiria go hAfganastáin,
agus tír dhúchais ar bith á bascadh ag airtléire,
líontar súile leanaí le sceimhle san aois shibhialta seo (mar dhea).

Bhís ag súil go n-athshaolófaí Mayakovsky,
go n-éalódh sé ó ríocht an bháis
agus coinne aige lá breá éigin leis an todhchaí.
Nach fada ó sheas laoch mar é
inár measc.

An file nach bhfuil misneach ná idéil aige
Ní haon mhaith don phobal é,
agus tá an plód ag bogadh ar aghaidh go ciúin
is iad ag súil le lóchrann sa dorchadas.

Cána id’ ghlac agat,
ghabhais ar fud na cruinne,
ón Rúis go Háítí, ón gColóim
go dtí an Afraic agus an balafon,
ó thíortha réaltógacha na hEoráise
go dtí an tOirthear arb é an tOirthear é,
na tíortha a shamhlaítear san Iarthar.

Chroith tú lámha de gach dath
agus an seanphort céanna agat –
síocháin, deireadh le foréigean is le cogadh.

Dúirt tú liom go mba dhuine thú
a shiúlann i measc daoine.
Agus inniu, an chathaoir a d’fhágais folamh
ní líonfar an spás sin.

Ní heol dom cén fhaid eile a thógfaidh sé
do dhiongbháil a bheith ann arís,
duine chomh paiseanta leat, lasta le tinfeadh,
saoránach clúiteach de chuid an domhain.


Sa Tóir ar Fhile Treibheach

do Yevgeny Yevtushenko

muinseaic aclaí sinn *
san fhoraois, mar gha bán solais
ag dul as i measc na nduilleog,
chomh cuasach le hairgead basctha.

Ach ligfidh an chumhracht ina dhiaidh
do mhuinseac eile
na loirg aisteacha a aimsiú
agus a scairt aerach chúplála a thafann.

Léimeann an leopard sneachta aonair agus é lán de mhórtas
go héadrom ar an droim sléibhe liath
ag breacadh an lae,
eochracha dubha is eochracha bána an phianó á seinm aige.
Is í seo an dúiche aige.

Strainséir ar bith a ghabhann thar bráid
aimseoidh sé a rian
agus braithfidh sé
an rabhadh ag teacht níos gaire dhó.
Ach bíonn séasúr ann
nuair a ghabhann sé sa tóir ar a dheartháir.

Tá a shlí féin
ag gach ainmhí ar domhan, nach mór,
chun teacht ar an treibh atá uaidh.

Is cuma cá mbeifeá i ríocht na n-ainmhithe,
tá brathadóir ag an mbeatha féin
atá in ann teacht ar réalta ar leis í i ndiminsean eile.

Bíonn caidreamh na bhfilí mar sin.
Trí chód rúnda na scríbhneoireachta
agus na tonnbhandaí á dteilgean ag smaointe,
tá siad in ann teacht ar chomrádaí spioradálta ar bith
a bhaineann lena dtreibh.

Duine mar sin ab ea Yevtushenko –
oscailte, géar, an-taithí aige.
Ba chuma cé chomh casta is a bhí an scéal,
bheadh a chuimhne iontach in ann é a réiteach.

Ní file ina staidéarlann a bhí ann,
bhain sé le cearnóg an bhaile, le tintreach, agus leis an scairt ard;
bhain sé le háit ar bith a bhféadfadh sé a ghuth a úsáid
a chlúdódh stoirmeacha agus aigéin.

Bhí mé i láthair agus é ag léamh. Sular shiúil sé i dtreo an mhicreafóin
ina shuí a bhí sé
mar a bheadh cat spadánta ann.

Ach nuair a thosaigh sé ag léamh,
ba léir lasair i lár an tslua
lasair ar crith go lonrach mar chomharthaí an liopaird.
Díreach ansin, bhí gach éinne againn
gafa ag a ghuth.

A thiarcais! Cé gur theastaigh uaidh go géar go mbeadh a chuid dánta
mar chuid de shaol na cosmhuintire,
chuir a chruinneas anamacha suaimhneacha
ag rá dánta grá d’osnaí ísle.

Thiteas i ngrá le Maria a dúirt sé
ní mar gheall ar na súile aici nó a béal,
ach mar gheall ar a lámha dodhearmadta!

Ambaiste! Doiléire agus mistéir an Oirthir
agus loighic is réasúnaíocht an Iarthair
i gceannródaí seo ár linne,
an file Yevtushenko, ag siúl trí dhá dhomhan
a bhí in aghaidh a chéile in Aois an Chogaidh Fhuair,
a ghnéithe gan áireamh aontaithe ina lár.

D’fhág áilleacht agus lochtanna an nádúir dhaonna
marc ar leith ar a shaol,
agus sin an fáth a nglacaimid leis
go mba fhíorfhile é a thug gach aon ní dúinn
de réir a chumais mar phearsa chasta.

Fógraímse Yevtushenko
mar chomrádaí agus mar dheartháir sa treibh seo againne
mar, ar nós ainmhithe eile,
bhaineamar leas as na modhanna is seanda dá bhfuil ann
chun teacht air!


* Cineál fia is ea an muinseac

2024-03-02

Casimiro de Brito

Lágrimas salgadas-
o mar permanece nos olhos
desde o princípio


しょっぱい涙
 はじめから
両目に海

Salty tears - 
the sea remains in our eyes
since the beginning

Des larmes salées-
la mer dans les yeux
dès le commencement

deora goirt -
tá an fharraige inár gcuid súl
ón tús
Leagan Gaeilge Gabriel Rosenstock 

lacrimi sărate -
în ochi legănăm marea 
de la început 
Leagan Rómáinise Olimpia Iacob 


haiku by Casimiro de Brito (Portugal)
 artwork by Kuniharu Shimizu

2024-03-01

haiku

Ealaín: Kuniharu Shimizu


are they heard on the moon?
the long plaintive notes
of the shakuhachi

an gcloistear ar an ngealaigh iad?
nótaí fada caointeacha
an tseacúhaitsí
                                                                   

Se aud pe lună?
Note lungi,tînguitoare
de shakuhachi 
                                  
Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob