Glórtha

Uaireanta anseo

is deacair glór na gaoithe

a dhealú 

ó ghlór na dtonn

nó glór na dtonn

ó ghlór na fearthainne

nó glór na gaoithe

is glór na dtonn is na fearthainne

ó ghlór m’anála.

Norman Bissell

Eisí

Cá bhfuil cónaí orm?

Sa spás idir an Luan agus an Domhnach

I reitine shúil an phréacháin.

Craiceann colg mé faoi bhalún gorm

 

Doirteann an salann i gcónaí. Titeann

Scáileanna an chupaird trasna an urláir.

Sheena Blackhall

Ag tarraingt ar dhá scór

Díreach roimh an ngeimhreadh
léiríonn na crainn
a bhfíor-dhathanna dhúinn:
buí buile na gcrann cnó capaill
dhá mhailp mar shiúracha gaoil
an bheith oráiste
níos cróga ná béaldath

Ag tarraingt ar dhá scór dúinn
mionnaímid, nuair a thiocfaidh an t-am,
nach bhfeofaimid inár ndaoine
uaisle liatha
ach dála Colette henna a chur
inár gcuid gruaige, beimidne leis
órga rua
is imeoimid sa deireadh
inár lasair fhiáin

Alison Fell

Nádúr an duine

Faoi ghort seo
na réaltaí lasmuigh
sa sioc …… a chuireann moill
ar an bhfuil

is dorchadas sinn.

Nádúr an duine
á iompar againn
i gcliabh aeir

is barr na méar
á síneadh amach againn
go dtí guairneán …… na réaltbhuíonta

chun an rud nach bhfuil ann a bhrath

Jean Atkin

An Teach Cois Farraige, Èirisgeigh

Is anseo a dhreapann an dream báite i dtír.
Ar feadh aon oíche amháin nuair a théann bád faoi

coiscéimeanna fliucha feadh an chosáin scoilte
agus istigh seasaid cois tine a mbéal ar leathadh,

a gcuid scamhóg ar crochadh ina n-ucht mar shac dúfhíona á dtriomú. Cuid acu nocht

go craiceann nite, is iad ag fiafraí díobh féin
an mó den ghealach ná den domhan anois iad –

a mhílí is atáid. Cuid acu buartha faoin bpasáiste,
cuid eile ag smaoineamh fós ar an duibheagán. Tart

millteach orthu go léir, a lámha á bhfáscadh acu
is doirtear an sáile ar fud an urláir.

Niall Campbell

Cúis agus Éifeacht

Smaoinigh sé roimh an gcogadh
Ar choimhlintí, laochas, naimhde
Ba ghá a chloí;
Cúiseanna ba chóir troid ar a son.

Roimh an gcogadh níor chás leis
Spéartha geala, páirceanna, an ghrian
Theolaí, a bhean –díreach
Cúiseanna ba chóir troid ar a son.

Feicim anois tar éis an chogaidh é
Le mo linn féin. Tugaim faoi ndeara an grá
Atá aige don ghrian, spéartha geala, páirceanna, a bhean:
Cúiseanna is cóir troid ar a son.

Alan Bold

Crainn

Seo ag rothaíocht mé lastall ded’ thighse,
suím ar gheata a fhéachann amach ar choinleach.
Do spád ag lonrú faoi ghrian an chósta
is tú ag gearradh trí do scáth
is trí fhód, isteach sa dúrabhán dubh méith; ársa,
scanrúil. Ciorcal néata gearrtha,
tú ag tochailt leat, deannach réaltaí á spré agat as mála.
An crann óg á choinneáil díreach agat, aislíonadh,
á dhaingniú led’ sháil. Doirteann
bogha ceatha as an gcanna spréite.
Allas á chuimilt agat de d’aghaidh, féachann tú suas.
Mé ag sméideadh, ach ní fheiceann tusa ach talamh
a thabharfaidh úlla fós
a fháiscfear ina cheirtlis, a ólfar
faoi scáth duilliúir. Fear a bhfuil crainn á gcur aige
níl sé chun a bhean a fhágaint,
is cuma cad deirir. Níl tú ag imeacht.

Sue Butler

Fear Cánach

Seacht speal ina luí in aghaidh an bhalla.
Féasóg ar fhéasóg órga
An t-ualach deireanacha eorna
Á luascadh tríd an gclós.
An corc á bhaint as buidéil leanna ag béithe.
Fidil is cosa ag bogadh le chéile.
Ansin idir coinleach is fraoch
Marcach ar séirse.

George Mackay Brown

Líonpheil

Ba chuma má mheas mo mháthair go rabhas mar rud éigin
a chuirfí ag fás i seomra dorcha nó gan mo chuid spéaclaí
go rabhas ar nós scallamáin is spotaí ar sceabha in áit na súl
a bhí tar éis titim as nead. Bhí an méid sin go léir ann ach ba chuma
sa sioc mar bhíos tar éis teacht ar líonpheil is ansin ní raibh ann ach
báine bhuile dhoiléir ceithre phéire dhéag de stocaí bána, deich bpónaí, an tsiosarnach leictreach is imirt foirne ann agus a ghealann seomra dorcha
gan díon, gan síleáil gan falla ar bith agus fonsaí ar foluain
ar nós dhá om ar crith.

Cheryl Follon

Long

Tharla nach raibh ann
sa deireadh
ach báidín buachalla
ar loch na páirce áitiúla,
is mé ag siúl id’ theannta.

Ach chuas ar mo ghlúine
chun breathnú ar a theacht isteach,
an seol bán cúthail
is solas ómra tríd,
grian dhéanach
a dhein cré-umha buailte
den tonn a d’ardaigh í,

mo longsa ag teacht isteach
gona lasta áthais.

Carol Ann Duffy

Fiáin

Inniu,
ar ár n-aistear abhaile,
chonaiceamar

clamhán
i mbun maraithe
ar chiumhais an bhóthair

tháinig sé ar foluain
trasna an ghaothscátha
is chuaigh ar a ghogaide

ar rud éigin –
ní fhacamar
cad a bhí ann -  na sciatháin

á bhfilleadh timpeall
ar ‘an gcreach’
mar a thug Lucas air.

Theastaigh uaidh a fháil amach
an bhfuadódh clamhán páiste,
nó cat;

ansin,
nuair a mhoillíomar chun breathnú air
theastaigh uaidh sásamh a bhaint

as an gclúmh
agus an loinnir fhiáin
ina shúil.

John Burnside

Diùra

an glór & na tostanna
an teach solais & an gallán
an bóthar & an móinteán
na deora dé & an coll
an gairdín & an trá
na crécholúir & na gabhair fhiáine
an portach & an guairneán
an t-óstán & an fothrach
an bád farantóireachta & an grean
an glór & na tostanna

Ken Cockburn

Eanáir 2003

Tar éis trí scór bliain níl mo chuid gumaí rómhaith.
Glanaim le flas fiacla iad sa leithreas fear agus ban.
Ar ais liom, mé ag dreapadh thar mo bhean is m’iníon
Is féachaim síos cúig mhíle ar an Hindu Kush.
Is léir an India á sá féin isteach san Eoráise:
Plátaí leibhéalta agus rufaí sléibhte á n-ardú féin is ag titim as a chéile
Fad mo radhairc uaim tríd an aigéan solasmhar seo
Trína bhfuil ár n-eitleán ag gluaiseacht, gan chorraí nach mór,
Gan chrith ach ar éigean, na ciliméadair theibí
Á n-ithe aici. Ina shuí sa suíochán romham,
Aindeolaí ríomhaireachta agus spéaclaí air nár ardaigh
An dallóg ó d’fhágamar Kuala Lumpur. Ar an scáileán
Tá an tsaighead a dhíríonn ar Mheice tar éis casadh
Feadh an sciatháin, nach mór. Dhá thír uainn
Trasna an domhain seo ar dhath an leoin tá cogadh á bhagairt. Samhlaím buamaí
Á ligean anuas ag an mboilgeog aeroiriúnaithe seo
Ar an mion-chearnóg de shráidbhaile i bhfad thíos uainn,
Níos lú ná lorg coise camaill. Tagann meadhrán orm,
Ag stánadh síos go díreach. Ní ligtear buamaí anuas.
Agus ní ligfí dá mbeinnse im’ chaptaen anseo
Ar an bpláinéad leochaileach comhtháite seo,
A chasann gan script. Iompraíonn ár mboilgeog sinn, go domhain i solitaire ríomhaireachta nó inár gcodladh dúinn,
Slán, ní féidir sin a rá go dearfa, ach go fóillín
Teolaí san aer tanaí agus an fuacht marfach 

D.M. Black

‘Nuair a Chailltear an Fhís…’

Nuair a chailltear in áit an mhargaidh an Fhís,
Is an Solas faon,
Do shúile agat á n-ardú is gan teacht ar a aghaidh arís,
Do chroí i bhfad uaidh i gcéin,

Tuig gurb é seo do chogadhsa; san uair uaigneach seo duit ar fán
Na Bóithre ab eol dó síos;
Cé nach dtagann sé níos mó istoíche, beidh sé ar a ghlúine led’ thaobh
Chun sólás a thabhairt duit, is roinnfidh leat an Fhís.

May Wedderburn Cannan

Dhá litir chuig Horáit

1.

A Quintus Horatius Flaccus, a Chara,
an dtabharfá dán dúinn?
Tá iris bheag againn.
Fógraíocht mhaith a bheadh ann
do do chuid leabhar.
Tá líon na léitheoirí ag dul i méid
agus d’fhéadfainn do dhánsa a chur
in áit shuntasach
rud atá dlite do do shaothar.

Bhíos i láthair ag an Léamh Stáit
a thugais an tseachtain seo caite sa chathair seo.
Theastaigh uaim ceist a chur ort
le linn sheisiún na gceisteanna
ach bhíothas sa mhullach ort. Sa phub
ina dhiaidh sin, mise an té a thit
thar do mhála cáipéisí. Thaitin do shaothar
riamh liom. Óid b’fhéidir nó litir ghearr
a bheadh ina luí thart agat?

I measc ár gcuid léitheoirí
tá fir, mná is daoir.
Táimid neamhpholaitiúil.
Meabhraigh le do thoil gur spéis linn
margadh na scoileanna
mar sin seachnaímid dánta
a théann rófhada isteach i bhfochlaí,
nó rud ar bith a bheadh ag magadh
faoi do phátrún,
Ágastas. Ar eagla go stopfadh sé ár ndeontas.

Cúpla iasc ar leamhain
le linn tuilte,
nó comhairle maidir le haiku a scríobh –
rud éigin mar sin.
B’fhéidir gur mhaith leat a fhios a bheith agat
gur gheall Publius Vergilius Maro
go gcuirfeadh sé rud éigin chugainn,
ach tá sé gafa le dán fada
mar sin beidh sé tamall eile, seans.
Gura míle. Le meas,
An Rúnaí, New Hexameter,
Hendecasyllables roimhe seo.

2.
A Quintus Horatius Flaccus, a Chara,
gabhaim buíochas leat as
Óid III, XIII a chur chugainn.
Bhíos riamh ceanúil
ar an Fons Bandusiae.
Le cúnamh Dé, beidh sé i gcló
i ndiaidh an chéad eagrán eile.
Foirm shíntiúis istigh leis seo.
Gura maith agat arís. Le meas,
An tEagarthóir, New Hexameter,
Hendecasyllables roimhe seo

Sally Evans

Airní

I bPáras a bhí sé ar feadh an deireadh seachtaine:
leis féin – gealtachas a bheadh ann
a mhalairt a shamhlú.

Thug sí na páistí léi ar eachtra
i dteannta cairde léi
chun airní a phiocadh – plumaí beaga géara
ó chraobhóga deilgneacha
an draighin; is fearr iad a phiocadh
tar éis don chéad sioc
na clocha a scaoileadh.

Chuirfeadh a cairde ar maos
i jin iad i gcomhair na Nollag.

Ní raibh sí in ann smaoineamh an fhaid sin chun cinn
ná smaoineamh fiú amháin
fad leis an gcéad deireadh seachtaine eile;
ná ar an stail, chomh dubh le hairne,
ar cosa in airde tamall uaithi
síos fána an ghoirt.

 Vicki Feaver    

'Sloes' from The Book of Blood by Vicki Feaver published by Jonathan Cape in 2006. 

coire fhionn lochan

slaparnach na dtonnán
briseadh na dtonnán
leathnú na dtonnán
díomhaointeas na dtonnán

lapadaíl na dtonnán
síothlú na dtonnán
cruinniú na dtonnán
borradh na dtonnán

crith na dtonnán
damhsa na dtonnán
sos na dtonnán
claon na dtonnán

léim na dtonnán
scriobláil na dtonnán
portaireacht na dtonnán
glioscarnach na dtonnán

preab na dtonnán
fánaíocht na dtonnán
rith na dtonnán
splais na dtonnán

Thomas A. Clark

Beannacht

Tá dia a dhéanann freastal

ar chúinní folmha in áiteanna poiblí
na spásanna sin nach dtaithíonn éinne
na bearnaí idir foirgnimh
an stráice uaigneach
ina dtagann dhá bhóthar le chéile
is nach bhfanann éinne ann.

Beannaigh sinn sna háiteanna folmha sin
áit a gcaitheadh bean óg
grabhróga chun na gcearc –
tá a garmhac ag dul in aois anois
agus cónaí air in Albain Nua
áit a dtarraingíodh fear óg
feamainn go dtí gort na bprátaí.

Beannaigh sinn san áit sin
nach gcloistear a n-amhrán san
ná amhrán a gcuid comharsan
cé go mbogann an ghaoth fós
tríd an gceannbhán is an luachair,
thar aghaidh bheag na néalfartaí.

Beannaigh leis sinn sna háiteanna iargúlta sin
agus dearmad déanta ar chonairí iontu
uirlisí iontu nach n-aithnítear ar a n-úsáid
ainmneacha imithe gan filleadh go deo

Angus Dunn

Líonpheil

Ba chuma má mheas mo mháthair go rabhas mar rud éigin
a chuirfí ag fás i seomra dorcha nó gan mo chuid spéaclaí
go rabhas ar nós scallamáin (is spotaí ar sceabha in áit na súl)
a bhí tar éis titim as nead. Bhí an méid sin go léir ann ach ba chuma
sa sioc mar bhíos tar éis teacht ar líonpheil is ansin ní raibh ann ach
báine dhoiléir ceithre phéire dhéag de stocaí bána, deich bpónaí, an tsiosarnach leictreach is imirt foirne ann agus a ghealann seomra dorcha
gan díon, gan síleáil gan falla ar bith agus fonsaí ar foluain
ar nós dhá om ar crith.

Cheryl Follon

Téacs

Tá teachtaireacht á seoladh arís agam.
B’fhéidir nach gcloiseann tú í
trí fhothram na soilse
agus an tslí a ngluaiseann rudaí
sa chathair eile sin
ina bhfuilir is dóigh liom,
má tá na dátaí i gceart agam, ar ndóigh
d’fhéadfadh go bhfuil breall orm.

Dá mbeifeá ag súil leis an teachtaireacht
is mar seo a sheasfá,
do shúile ar oscailt agus iad dírithe
ar an scáileán, do chluasa dúnta.

Tá an rialaitheoir fuaime caillte
ag an gcathair ina bhfuilimse.
Gach éinne anseo
i dtaithí ar uasfhuaim.

An léir duit an téacs?
Díreach ag iarraidh a fháil amach
an slán duit agus folláin?

Scréachann fón, pléascann clog,
sa seomra béal dorais, cuirtear teilifís ar siúl.
Glór bonnán gach áit, druileanna.
Gluaisteáin ag béicíl, blosc na n-adharc.

Cá
bhfuilir?
Cén fáth ar stop tú ag canadh?

Imtiaz Dharker