Uncail Toby ina Mhealltóir Nathracha

José Tapiro - Mealltóir nathracha 

‘Is iomaí ceird a d’fhoghlaim mé!’

Arsa Toby liomsa lá,

‘Agus nuair a tháinig mé abhaile go hÉirinn

Lena leath acu ní raibh gá.

Mealladh nathracha, cuir i gcás,

Bhí sé deacair jab a fháil:

Níl nathracha ar bith in Éirinn –

Sé sin, taobh amuigh den Dáil 

Preab Uafásach a Baineadh as Uncail Toby

 Artichoke (1915)

Reijer Stolk

Baineadh preab uafásach as Uncail Toby,

Bhí an fear bocht chomh bán le do léine!

‘Chonaic mé bl-bl – rud uafásach –

Ná habair le héinne!’

Baineadh preab uafásach as Uncail Toby,

Bhí allas fuar lena chlár éadain!

‘Chonaic mé rud uafásach – bl- bl –

Ná habair le héinne!’

Baineadh preab uafásach as Uncail Toby,

‘An rud is scanrúla in Éirinn!

Chonaic mé rud uafásach – bl-bl –

Ná habair le héinne!’

Baineadh preab uafásach as Uncail Toby,

An créatúr, bhí sé an-trína chéile!

‘Bl-Bliosán, a chonaic mé! Bl-Bliosán mór gránna –

Ná habair le héinne!’

Insíonn Uncail Toby Faoin Tromluí a Tháinig Air

 Allan M’Aulay (1823)

Horace Vernet 

Tromluí a tháinig ormsa aréir

Is mé i mo chodladh go sámh:

Albanach a shleamhnaigh tríd an bhfuinneog

Agus claíomh geal géar ina lámh.

‘Mo chreachsa thàinig!’ arsa mise leis

I nGaeilge na nGarbhchríoch:

‘Ní shábhálfaidh an Ghàidlig thú,’ ar seisean

Agus mo chloigeann do bhain díom!

Aingeal Gortaithe

Haavoittunut enkeli 

Hugo Simberg 

Nuair a bhí Uncail Toby óg

Tharla eachtra nach ndearúdfaidh sé go deo:

Chonaic sé féin agus cara leis

Aingeal bán ag teacht amach as an gceo.

‘Cabhraígi liom!’ arsa an t-aingeal,

‘Nílimse in ann eitilt níos mó:

Thit mé is ghortaigh mé mo chloigeann!’

Arsa Toby léi, ‘Ó, bhó!’

Dhein siad sínteán breá ansin di

Is d’iompair siad í ar an ród.

Nuair a shroich siad an baile sa deireadh

Réitigh siad anraith di mar lón.

Níorbh fhada gur tháinig biseach uirthi:

‘A chairde,’ arsa an t-aingilín leo,

‘Tá ormsa filleadh ar na flaithis,

Beidh mé an-an-bhuíoch díbh go deo!’

Comharsa Shaibhir

James Tissot - Prosperity [Mr. Lionel Lawson]

Bhí comharsa ag Uncail Toby

milliúnaí mór is dócha:

‘An mbeadh fiche euro le spáráil agat?’

arsa Toby lena chomharsa.

Arsa an milliúnaí mór ar ais leis :

‘Bíodh a fhios agatsa, a Toby,

fear saibhir mise inniu

mar nár chuireas lámh riamh i mo phóca!’

Club Pingin is Feoirling

 The Mount (1880s)

Ruger Donoho (American, 1858-1916)

Is ball é Uncail Toby

Den Chlub Pingin is Feoirling.

Amach leo an Domhnach deireanach de gach mí

Agus iad ag rothaíocht thart i dTuaisceart Chiarraí.

Gléasann siad go léir mar sheanfhondúirí don pháirt

Agus tagann siad abhaile tráthnóna Dé Máirt.

(Is minic i ndiaidh na n-eachtraí sin go mbíonn Uncail Toby i bpian:

'Tá an diallait dian ar mo thóinín bocht . . . an-an-dian!')

Ní maith leo cnoic ach is breá leo imeacht le fána.

Stopann siad le haghaidh tae i mBaile an Bhuinneánaigh.

‘Is fearr é ná galf – míle uair!’ arsa Uncail Toby,

‘Ní lucht gnó sinne! Níl againne ach Pingin is Feoirling!'

 

Giorria (Dán Próis)

Feldhase, Albrecht Dürer 

Táim beagnach cinnte, arsa Toby, táim beagnach cinnte go bhfaca mé giorria ar maidin. Tá daoine ann agus ní fhaca siad giorria riamh! An gcreidfeá é sin! Bhuel, ní duine acu sin mise. Chonaic mise giorria ar maidin. Ar ndóigh, nílim 100% cinnte gur giorria a bhí ann. B’fhéidir gur speabhraídí a bhí orm! An raibh speabhraídí riamh ortsa? Bhuel, is cuma faoi sin anois. Chuir an giorria sin ag smaoineamh mé. An raibh an giorria sin – más giorria a bhí ann – an raibh sé á rá leis féin: ’Hmmm . . . an bhfaca mise Uncail Toby díreach anois? Nó an speabhraídí atá orm?’ An é sin a dúirt an giorria leis féin? An dtuigeann tú cad atá á rá agam? Chloisfeá daoine uaireanta agus iad á rá, ‘Chonaic mé X nó chonaic mé Y ar maidin’. Sea, chonaic a déarfainn! Táim cinnte go bhfaca! Ní fhaca siad faic. Speabhraídí a bhí orthu! Tá daoine áirithe ann agus réitíonn siad anraith giorria dóibh féin. Uch! Smaoinigh air! Bhí oideas ag an gcócaire cáiliúil Mrs Beeton. Conas anraith giorria a dhéanamh? An chéad chéim, ar sise:’Beir ar ghiorria!’ Ar thuig Mrs Beeton cé chomh deacair is atá sé breith ar ghiorria? Feiceann tú giorria agus imíonn sé i bhfaiteadh na súl. Sin a tharla do mo ghiorriasa ar maidin. Thosaigh mé ag tochas mo chinn agus ag fiafraí díom féin, ‘Ach bhfaca mise giorria anois díreach?’ Chuimlíos mo dhá shúil. Nuair a d’fhéachas arís, bhí an giorria imithe. Faoi mar a shlogfadh an talamh é! An raibh sé ann in aon chor? Sin í an cheist.