Anraith Óir

Masc cruach (c.1914-15)

Amadeo de Souza-Cardoso

Gearrscéal a scríobh Uncail Toby

Chuir sé isteach é i gcomórtas.

Tá an moltóir fós á léamh:

‘Níl bun ná barr leis an scéal!

Tá rudaí aige nach bhfuil san fhoclóir . . .

Mar shampla, anraith óir!

Is ag magadh fúinn atá an scríbhneoir,

Tá sé ag dul thar fóir!' arsa an moltóir.

Uncail Toby ina Mhealltóir Nathracha

José Tapiro - Mealltóir nathracha 

‘Is iomaí ceird a d’fhoghlaim mé!’

Arsa Toby liomsa lá,

‘Agus nuair a tháinig mé abhaile go hÉirinn

Lena leath acu ní raibh gá.

Mealladh nathracha, cuir i gcás,

Bhí sé deacair jab a fháil:

Níl nathracha ar bith in Éirinn –

Sé sin, taobh amuigh den Dáil 

Preab Uafásach a Baineadh as Uncail Toby

 Artichoke (1915)

Reijer Stolk

Baineadh preab uafásach as Uncail Toby,

Bhí an fear bocht chomh bán le do léine!

‘Chonaic mé bl-bl – rud uafásach –

Ná habair le héinne!’

Baineadh preab uafásach as Uncail Toby,

Bhí allas fuar lena chlár éadain!

‘Chonaic mé rud uafásach – bl- bl –

Ná habair le héinne!’

Baineadh preab uafásach as Uncail Toby,

‘An rud is scanrúla in Éirinn!

Chonaic mé rud uafásach – bl-bl –

Ná habair le héinne!’

Baineadh preab uafásach as Uncail Toby,

An créatúr, bhí sé an-trína chéile!

‘Bl-Bliosán, a chonaic mé! Bl-Bliosán mór gránna –

Ná habair le héinne!’

Insíonn Uncail Toby Faoin Tromluí a Tháinig Air

 Allan M’Aulay (1823)

Horace Vernet 

Tromluí a tháinig ormsa aréir

Is mé i mo chodladh go sámh:

Albanach a shleamhnaigh tríd an bhfuinneog

Agus claíomh geal géar ina lámh.

‘Mo chreachsa thàinig!’ arsa mise leis

I nGaeilge na nGarbhchríoch:

‘Ní shábhálfaidh an Ghàidlig thú,’ ar seisean

Agus mo chloigeann do bhain díom!

Aingeal Gortaithe

Haavoittunut enkeli 

Hugo Simberg 

Nuair a bhí Uncail Toby óg

Tharla eachtra nach ndearúdfaidh sé go deo:

Chonaic sé féin agus cara leis

Aingeal bán ag teacht amach as an gceo.

‘Cabhraígi liom!’ arsa an t-aingeal,

‘Nílimse in ann eitilt níos mó:

Thit mé is ghortaigh mé mo chloigeann!’

Arsa Toby léi, ‘Ó, bhó!’

Dhein siad sínteán breá ansin di

Is d’iompair siad í ar an ród.

Nuair a shroich siad an baile sa deireadh

Réitigh siad anraith di mar lón.

Níorbh fhada gur tháinig biseach uirthi:

‘A chairde,’ arsa an t-aingilín leo,

‘Tá ormsa filleadh ar na flaithis,

Beidh mé an-an-bhuíoch díbh go deo!’

Comharsa Shaibhir

James Tissot - Prosperity [Mr. Lionel Lawson]

Bhí comharsa ag Uncail Toby

milliúnaí mór is dócha:

‘An mbeadh fiche euro le spáráil agat?’

arsa Toby lena chomharsa.

Arsa an milliúnaí mór ar ais leis :

‘Bíodh a fhios agatsa, a Toby,

fear saibhir mise inniu

mar nár chuireas lámh riamh i mo phóca!’

Club Pingin is Feoirling

 The Mount (1880s)

Ruger Donoho (American, 1858-1916)

Is ball é Uncail Toby

Den Chlub Pingin is Feoirling.

Amach leo an Domhnach deireanach de gach mí

Agus iad ag rothaíocht thart i dTuaisceart Chiarraí.

Gléasann siad go léir mar sheanfhondúirí don pháirt

Agus tagann siad abhaile tráthnóna Dé Máirt.

(Is minic i ndiaidh na n-eachtraí sin go mbíonn Uncail Toby i bpian:

'Tá an diallait dian ar mo thóinín bocht . . . an-an-dian!')

Ní maith leo cnoic ach is breá leo imeacht le fána.

Stopann siad le haghaidh tae i mBaile an Bhuinneánaigh.

‘Is fearr é ná galf – míle uair!’ arsa Uncail Toby,

‘Ní lucht gnó sinne! Níl againne ach Pingin is Feoirling!'

 

Giorria (Dán Próis)

Feldhase, Albrecht Dürer 

Táim beagnach cinnte, arsa Toby, táim beagnach cinnte go bhfaca mé giorria ar maidin. Tá daoine ann agus ní fhaca siad giorria riamh! An gcreidfeá é sin! Bhuel, ní duine acu sin mise. Chonaic mise giorria ar maidin. Ar ndóigh, nílim 100% cinnte gur giorria a bhí ann. B’fhéidir gur speabhraídí a bhí orm! An raibh speabhraídí riamh ortsa? Bhuel, is cuma faoi sin anois. Chuir an giorria sin ag smaoineamh mé. An raibh an giorria sin – más giorria a bhí ann – an raibh sé á rá leis féin: ’Hmmm . . . an bhfaca mise Uncail Toby díreach anois? Nó an speabhraídí atá orm?’ An é sin a dúirt an giorria leis féin? An dtuigeann tú cad atá á rá agam? Chloisfeá daoine uaireanta agus iad á rá, ‘Chonaic mé X nó chonaic mé Y ar maidin’. Sea, chonaic a déarfainn! Táim cinnte go bhfaca! Ní fhaca siad faic. Speabhraídí a bhí orthu! Tá daoine áirithe ann agus réitíonn siad anraith giorria dóibh féin. Uch! Smaoinigh air! Bhí oideas ag an gcócaire cáiliúil Mrs Beeton. Conas anraith giorria a dhéanamh? An chéad chéim, ar sise:’Beir ar ghiorria!’ Ar thuig Mrs Beeton cé chomh deacair is atá sé breith ar ghiorria? Feiceann tú giorria agus imíonn sé i bhfaiteadh na súl. Sin a tharla do mo ghiorriasa ar maidin. Thosaigh mé ag tochas mo chinn agus ag fiafraí díom féin, ‘Ach bhfaca mise giorria anois díreach?’ Chuimlíos mo dhá shúil. Nuair a d’fhéachas arís, bhí an giorria imithe. Faoi mar a shlogfadh an talamh é! An raibh sé ann in aon chor? Sin í an cheist.

Eagla : Comhairle ó Uncail Toby

Nächtliche Angst (Eagla oíche) 1942

Karl Wiener

Ná bíodh eagla ort istoíche,

Seans nach bhfuil ann ach glór na gaoithe

Nó an teach agus é ag baint searradh as féin

I ndeireadh an lae!

Nuair a bhí cónaí ar dhaoine istigh i bpluais

An uair sin cinnte bhí siad i nguais

Agus cúis acu le bheith ar crith

Uair ar bith!

Téann d’eaglasa siar go dtí an uair úd

Is tú id’ dhuine bocht i bpluais, i do shuí sa chlúid.

haiku

néal scoite

i ndomhan dá chuid féin

gealach lae

broken-off cloud

in its own world

day moon

bac scríbhneora / writer's block

bac scríbhneora:

díreach anois an ghrian

trí na dallóga lataí

                                                     

                  pană de idei -

                  raze abia acum      

                  prin jaluzele 

                                                 

 Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

tanka

is maith is cuimhim liom

ar do shlí amach a bhís

le haghaidh oíche bháil

     conas a fhéachaim, a stór? 

     ó, is tú Banríon Sheabá

Photo-Tanka by Gabriel Rosenstock & Jason Symes

bóín Dé

an bóín Dé

atá ar a clár éadain?

bean Indiach ag an margadh 

O gărgăriță

pe fruntea ei, oare?

Indiancă la piață

Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

Cearrbhach / gambler

alas!

he saw nothing

but the gambling den

mo chreach! 

ní fhaca sé faic

ach an phluais chearrbhachais

Kerouac

haiku schmaiku

cad atáthar ag iarraidh a rá liom 

ó lá go lá

haiku shmaiku 

I can't understand 

the intention of reality

Haiku by Kerouac 

Irish by Rosenstock 

Art by Symes 

lánléargas / enlightenment

Enlightenment is:

do what you want 

eat what there is

lánléargas:

 dein do rogha rud

 ith a bhfuil ann

Haiku by Kerouac 

Irish by Rosenstock 

Art by Symes 

nádúr an Bhúda

Does a dog

have the Buddha-nature?

Water is water

an bhfuil nádúr an Bhúda

ag gadhar

uisce is ea uisce

Haiku by Kerouac 

Irish by Rosenstock 

Art by Symes 

cén lá é?

Well here I am, 

2 P.M. - 

What day is it?

bhuel seo mé

2 pm - 

cén lá é?

Haiku by Kerouac 

Irish by Rosenstock 

Art by Symes 

eyes / súile

Why'd I open my eyes? 

Because

I wanted to

tuige

ar osclaíos mo shúile?

mar gur theastaigh uaim

Haiku by Kerouac 

Irish by Rosenstock 

Art by Symes 

Wednesday / Céadaoin

Wednesday

 blah blah blah

my mind hurts

Dé Céadaoin

bléa bléa 

gortaíonn m'aigne

Haiku by Kerouac 

Irish by Rosenstock 

Art by Symes 

swans / ealaí

Stephen's Green 

bourgeois swans

and their self-contentment

Faiche Stiabhna 

ealaí búirgéiseacha 

agus a bhféinsástacht

trash / bruscar

táimid ar fad sa silteán

 cuid againn ag breathnú 

ar an mbruscar

We are all in the gutter 

some of us are looking 

at the trash

Haiku by Rosenstock 

Art by Symes 

gadhar / dog

the dog yawned 

and almost swallowed

my Dharma

tháinig méanfach ar an ngadhar 

agus is beag nár shlog sé

an darma orm

Haiku by Kerouac 

Irish by Rosenstock 

Art by Symes 

Kerouac

The clouds assume 

as I assume,

Faces of hermits

cuma an díthreabhaigh

ar na scamaill

mo dhála féin

haiku by Kerouac

irish by Rosenstock 

art by Symes 

Senryu

uaisliú

cá ndeachaigh

na fiailí go léir!

gentrification . . .

where have all

the weeds gone!

gentrificare. . .

cum de au dispărut

toate buruienile!  

                                                                         Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

Kerouac

Why'd I open my eyes?

 Because

I wanted to

tuige

ar osclaíos mo shúile? 

mar gur theastaigh uaim

Haiku by Kerouac 

Irish by Rosenstock 

Art by Symes 

Photo-Haiku: Abbas

Abbas

none to fight?

fight with shadows

to the end

níl céile comhraic agat?

troid le scáileanna

go dtí an deireadh

About his photography Abbas wrote:

My photography is a reflection, which comes to life in action and leads to meditation. Spontaneity – the suspended moment – intervenes during action, in the viewfinder. A reflection on the subject precedes it. A meditation on finality follows it, and it is here, during this exalting and fragile moment, that the real photographic writing develops, sequencing the images. For this reason a writer's spirit is necessary to this enterprise. Isn't photography "writing with light"? But with the difference that while the writer possesses his word, the photographer is himself possessed by his photo, by the limit of the real which he must transcend so as not to become its prisoner.

haiku

Alexander Rodchenko

fóill

ar d'anáil, fan!

a Ghaibriéil

hold

your breath!

not yet, Gabriel