Markéta Luskačová

Ginger ab ainm dó

ceoltóir sráide

thuig sé conas slua a tharraingt

his name was Ginger

a street musician

he knew how to draw a crowd

he wis cried Ginger

a causey busker -

he cud pou a crood

Béarla na hAlban John McDonald 

Tanka

Ealaíon Alice Zilberberg

do you remember?

we once saw an iguana

you said, 'It's laughing

        laughing at us and the world!'

        we laughed too and then we wept

an cuimhin leat, a stór

chonaiceamar ioguána

arsa tusa, "Féach air siúd

              ag gáire fúinn atá sé!"

              gháireamar is ghoileamar

Markéta Luskačová

lasmuigh d'Eaglais Chríost . . .

a Chríost, an gcloiseann tú

uaigneas an orgáin bhéil?

outside Christ Church . . .

Christ, can you hear

the mouth organ's melancholy strain?

    ootby Christ Church...

    Christ, can ye hearken

    tae the moothie's dowie souch?

 (Leagan Béarla na hAlban: John McDonald)

ibex

Grianghraf Alice Zilberberg

an t-ibeach

conas a bhain sé amach

an barr?

the ibex

how did he get

to the top?

ibex

Grianghraf Alice Zilberberg

an t-ibeach

conas a bhain sé amach

an barr?

the ibex

how did he get

to the top?

An talamh naofa

Ó https://museumreplicas.com/sir-godfrey-sword/

The Holy Land, a 'found poem' in English with an Irish translation by 'finder' Gabriel Rosenstock.

Scots version: John McDonald.

From Mark Twain's travelogue The Innocents Abroad (1869)

The Holy Land

 . . .The relic that touched us most 

was the plain old sword of that stout Crusader, 

Godfrey of Bouillon — King Godfrey of Jerusalem. 

No blade in Christendom wields such enchantment as this — 

no blade of all that rust in the ancestral halls of Europe 

is able to invoke such visions of romance

in the brain of him who looks upon it — 

none that can prate of such chivalric deeds 

or tell such brave tales of the warrior days of old. 

It stirs within a man every memory of the Holy Wars 

that has been sleeping in his brain for years, 

and peoples his thoughts with mail-clad images, 

with marching armies, 

with battles and with sieges. 

It speaks to him of Baldwin, and Tancred, the princely Saladin, 

and great Richard of the Lion Heart.

It was with just such blades as these

that these splendid heroes of romance

used to segregate a man, so to speak, 

and leave the half of him to fall one way

and the other half the other. 

This very sword has cloven hundreds of Saracen Knights 

from crown to chin in those old times 

when Godfrey wielded it. 

It was enchanted, then, by a genius

that was under the command of King Solomon

When danger approached its master's tent 

it always struck the shield

and clanged out a fierce alarm upon the startled ear of night. 

In times of doubt, or in fog or darkness, 

if it were drawn from its sheath

 it would point instantly toward the foe, 

and thus reveal the way — 

and it would also attempt to start after them of its own accord. 

A Christian could not be so disguised that it would not know him 

and refuse to hurt him — 

nor a Moslem so disguised that it would not leap from its scabbard and take his life. 

These statements are all well authenticated 

in many legends that are among the most trustworthy legends 

the good old Catholic monks preserve. 

I can never forget old Godfrey's sword now . . 

An Talamh Naofa

 (dán fríotha in The Innocents Abroad le Mark Twain)

 . . . an t-iarsma is mó a chuaigh i bhfeidhm orainn

ná seanchlaíomh pléineáilte an chrosáidí théagartha úd,

Godfrey Bouillon–Rí Godfrey Iarúsailéim.

Níl claíomh sa Domhan Críostaí chomh draíochtúil leis–

claíomh meirgeach ar bith i hallaí móra na hEorpa

atá in ann aislingí rómánsacha a dhúiseacht

in inchinn an té a dhearcann air–

níl claíomh ar bith in ann gníomhartha gaisce a insint

mar é, ná scéalta laochais go léir ón seanré.

Tosaímid ag cuimhneamh ar na Cogaí Beannaithe

nár smaoiníomar orthu leis na cianta,

agus ár gcuid smaointe breactha le híomhánna

agus cathéide orthu, airm ag máirseáil,

cathanna agus léigir.

Meabhraíonn sé Baldwin dúinn, Tancred, Saladan prionsúil,

agus an rí mór Risteard Leonchroí.

Ba le claíomh mar é a dhein na sárlaochra

an duine a scaradh ó féin, mar a déarfá,

a leath dhe ag titim ar dheis

agus an leath eile ar chlé.

Scoilt an claíomh ceannann céanna seo

agus Godfrey á bhagairt.

na céadta Ridirí Saraistíneacha

ó bhaithis go smig sna seanlaethanta.

Bhí ginid ghlinne sa chlaíomh an uair úd

agus an Rí Solamh i gceannas air:

má tháinig namhaid gar do phuball a mháistir

bhuaileadh an claíomh an sciath –

torann a dhúiseodh na mairbh.

In aimsir an amhrais, má bhí ceo ann nó scamaill dhorcha,

níor ghá ach é a tharraingt ón truaill

agus dhíreodh sé laithreach bonn ar an namhaid,

agus bheadh gach aon ní soiléir ansin–

agus thabharfadh sé faoin namhaid a leanúint as a stuaim féin.

Ní fhéadfadh Críostaí a bheith chomh mór sin faoi bhréagriocht

nach n-aithneodh an claíomh é, gan é a ghortú –

ná Moslamach faoi bhréagriocht nach léimfeadh sé

as an truaill agus deireadh a chur leis.

Tá na ráitis seo go léir fíordheimhnithe

in an-chuid finscéalta, na finscéalta is iontaofa

a chaomhnaigh na seanmhanaigh Chaitliceacha.

Ní dhearúdfaidh mé seanchlaíomh Godfrey go deo . . .

THE HALY LAN

...the relic that muived us maist

wis the ordnar sword o yon stoot crusader,

Godfrey o Bouillon - keeng o Jerusalem.

Nae bled in Chrisendie hauds sic glamourie -

Nae bled that hings rousty in Europe's faimilie ha's

Kin cry furth sic veesions o romance

i the harnpan o yin whae goves on't -

Nane whae kin threep o sic chivalric acks

or threep sic campie clash o the kempies o langsyne.

 It mynds a chiel o the Haly weirs

Myndins doverin in's harnpan sin langsyne,

an fous's thochts wi mail-hapt eemages,

wi mairchin airmies,

wi stoors'n sieges.

It threeps tae'm o Baldwin. an Tankred, the princely Saladin,

an the muckle Richard of The Lion Heart.

It wis wi sic bleds as thir yins

thit thae braw heroes o romance

yaised tae sinder a chiel

Leain hauf o him tae faw yin wey

a hauf tae faw the tither

This verra sword hus cloven hunners o Saracen Knights

Frae croon tae chaft in aulden tymes

whan Godfrey waged it.

It wis forespoken, then, bi a genius

Whae wis unner the bidden o Keeng Soloman

Whan the uncannie oncomes the maister's tent

it ayewis struck the shiel 

an dirlt oot a fell alarm on the lugs o nicht.

In tymes o doot, or haar or derkness,

If drawn frae'ts sheath

It wid pynt tae the foe richt awa,

An sae show the wey -

It wid take aff efter thaim on'ts ain acoont.

A Christian nae maitter whit guise yaised it kent

an sae wid nivver herm -

Nor the Moslem Nae maitter hou guised it wid lowp frae'ts scabbert an tak's life.

Thae threepins'r weel qualifeed

In monie legends, maist amang the maist suithfast

the guid auld Catholic monks preserve.

Ah kin nivver foryet auld Godfrey's sword nou...

Nicholas Roerich

Nicholas Roerich

go forth

the lantern of day

is lit

amach linn

tá laindéar an lae

lasta

gae furth

the bouet o day

is lichtit

                     

 (Béarla na hAlban: John McDonald)

αναχωρήστε

η λάμπα της ημέρας

είναι αναμμένη

         (Gréigis: Sarah Thilykou

Namaste!

did you hear?

trees answer Krishnamurti's greeting:

Namaste!

ar chuala tú iad?

crainn ag freagairt do bheannú Krishnamurti:

Namaste!

escuchaste?

los árboles responden el saludo de Krishnamurti:

Namaste!

 (Spáinnis: Patricia Jiménez) 

     did ye hear't?

     treen repone tae Krishnamurti's goam:     

     Namaste!

                         

 (Béarla na hAlban: John McDonald)

Taobhú / Taking Sides

(Sir John Tenniel)

Taobhú

 leis an Raibi Irwin Keller

Táim chun taobhú a dhéanamh inniu.

Táim chun taobhú leis an tSíocháin.

An tSíocháin, nach dtréigfidh mé go deo

fiú má mhúchann gortú

agus fuath guth na Síochána,

nó an goirteamas a leanann cailliúint,

na glórtha a deir 'ceart' is 'éigeart'.

Táimse ag taobhú leis an tSíocháin

nár luadh a hainm ach ar éigean

sa chogadh seo nach féidir a bhuachan.

Teannfaidh mé an tSíocháin le m'ucht,

M'anáilse á roinnt léi

ar eagla go n-áireofaí an tSíocháin

mar chuid de líon na marbh.

Éileoidh mé bearta chun maolú a dhéanamh ar an gcoimhlint

fiú má tá fonn díoltais orm

thar aon ní eile.

Déanfad ar mhaithe leis an tSíocháin é.

Cruthóidh mé réiteach sa mhothar úd

ar a dtugtar cúis agus éifeacht

chun go mbeadh an tSíocháin in ann anáil a tharraingt

ar feadh nóiméid

agus í féin a dhíriú chun na spéire.

Déanfadsa aon ní

chun beatha na Síochána a shábháil.

Análóidh mé trí dheora

ólfad deoch ar mo náire

coinneoidh mé guaim ar mo theanga

ofrálfadsa grá

gan mo cháilíocht chuige sin a thástáil.

Mar sin, ná hiarr orm bratach a chroitheadh inniu

nach bratach na Síochána í.

Ná hiarr orm aintiún a chanadh inniu

nach aintiún Síochána é

ná hiarr orm taobhú a dhéanamh

nach taobhú leis an tSíocháin é.

                                  

                                            An Raibí Irwin Keller

                                                 

(Irish transcreation: Gabriel Rosenstock)

                                                 

TAKKIN SIDES 

The-day ah'm takkin sides.

Ah'm takkin the side o Pace.

 Pace, whilk ah'll niver gie up on

e'en whan its vyce is droont oot

bi skaith an laithin,

wershness o loss,

skirlins o richt an wrang.

Ah'm takkin the side o Pace

whaes nem's haurdly been threepit

i this yuisless weir.

Ah'll haud Pace i ma airms,

an skare ma bouk's braith,

least Pace be jyned

tae the coont o the deid.

Ah'll cry tae thaim fir easement

e'en whan a waant naethiin mair

nor tae git even.

Ah'll dae't

tae ser Pace.

Ah'll redd a space

i the owergrowne

busses o cause an effect

so Pace kin souch

fir a meenit

syne rax fir the lift.

Ah'll dae whit must be duin

tae sauf the life o Pace.

Ah'll souch throuch ma greitin.

Ah'll swallae ma pride.

Ah'll gnap ma tung.

Ah'll bode luve

weel-wared or no.

Dinnae speir me tae waff a flag the day

onless it's the flag o Pace.

Dinnae speir fir an anthem

onless it's a sang o Pace.

Dinnae speir me tae tak sides

onless it's the side o Pace.

                                              

Leagan Béarla na hAlban: John McDonald

Musica Universalis

Musica Universalis

An cumadóir Ostarach Giúdach

Alban Berg

(An gá Giúdach a rá?

An gá Ostarach a rá?)

Tosnaigh arís . . .

An cumadóir

Alban Berg

(An gá cumadóir a rá?)

Is cuma má b'Ostarach é

Is cuma má ba Ghiúdach é

Is cuma má ba chumadóir é

Go deimhin, níor Ghiúdach in aon chor é

ach ó dhein sé staidéar faoi Arnold Schoenberg -

ba leor sin!

Tháinig mé ar ghrianghraf d'Alban Berg

agus é ar leaba a bháis

baineadh siar asam.

Glacaim leis gurb é fórsa na beatha ionainn

a iompaíonn in aghaidh íomhánna an bháis sinn.

Íomhánna lán de bheatha is d'fhuinneamh

a bhíonn timpeall orainn

an t-am ar fad.

Nuair a fheicimid íomhá an bháis

cúbaimid siar uaithi

ach amháin, ar ndóigh, más ilíomhánna iad

cuir i gcás iad siúd a chailltear in Gaza, gan chall

Phrioc feithid Alban Berg

agus dá dheasca sin

fágadh neascóid ar a dhroim

a dhein nimhiú ar a chuid fola

Na mairbh in Gaza

cén nimh a mharaigh iad?

An bhfuil frithnimh ar fáil?

P.S. Tá astaróideach sna flaithis a ainmníodh in ómós do Berg

thuas ansin áit éigin, ag foghlaim Cheol na Sféar.

Cá bhfuil na hastaróidigh in ómós do shlua na marbh in Gaza?

Musica Universalis

The Austrian Jewish composer

Alban Berg

(Do we need to say Jewish?

Do we need to say Austrian?)

Start again . . .

The composer

Alban Berg

(Do we need to say composer?)

It doesn't matter that he was Austrian

It doesn't matter that he was Jewish

It doesn't matter that he was a composer

In fact, he wasn't Jewish at all

but since he studied under Arnold Schoenberg -

that was enough!

I came across a photo of Alban Berg

on his deathbed

I was taken aback.

I suppose it's the life force within us

that automatically rejects images of death.

Surrounded as we are

by images of life and liveliness

on seeing an image of death

we shrink from it

unless, of course, the image is multiplied daily on our screens

as in the spectacle of those who die needlessly in Gaza.

Alban Berg died from the bite of an insect

resulting in

a furuncle (or boil) on his back

which lead to blood poisoning

The dead of Gaza

What is the poison?

What the antidote?

P. S. There's an asteroid in the heavens named after Berg

up there somewhere, learning the Music of the Spheres!

Where are the asteroids to honour the Gazan dead?

MUSICA UNIVERSALIS

The Austrian Jewish upmakker

Alban Berg

(Whit need tae mou Jewish?

Whit need tae mou Austrian?)

Stert ower...

The upmakker

Alan Berg

(Whit need tae mou upmakker?)

It disnae maitter he wis Austrian

It disnae maitter he wis Jewish

It disnae maitter he wis an upmakker

as a maitter o fact, he wisnae Jewish ataw

bit bein a prentice o Arnold Schoenberg -

that wis eneuch!

Ah cam ower a photy o Alan Berg

on's daithbed

It wis sica dint.

Ah jalouse it's the life wi'in us

thit naitrally rejecks eemages o daith.

Ringit roon bi eemages

o life an smeddum 

whan daith hysts its heid

we coorie frae't

onless, o coorse, the eemage growes ilka day on oor screens

lik the scunnersum sicht o thae whae dee (fir whit need?) in Gaza.

Alban Berg deed frae the gnap o a beastie

whase efterins

wis a bile on's back

syne bluid puzzenin.

The deid o Gaza

Whit's the puzzen?

Whit's the cuir?

P.S. i the heivens thair's an asteroid nemmit efter Berg abuin sumwhaur, lairnin the Maisic o the Spheres!

Whaur'r the asteroids nemmit fir Gaza's deid?

 (Béarla na hAlban: John McDonald)

Dán Fríotha / Found Poem

Old Delhi 

 

. . .in the middle of the Second World War,

I was walking down the Silver Market of Old Delhi 

when I heard the sound of firing. 

Making my way towards it, 

I turned a corner

and came upon a small crowd

defying an even smaller band of English soldiers. 

An elderly man of the poorest class, 

dressed only in a loin cloth, 

broke away from the crowd

and ran towards the soldiers. 

One of these pointed an automatic weapon towards him, 

but the man did not stop. 

He was shouting 

in a confused and hysterical manner 

and it seemed to me 

that he was not in possession of his senses; 

no doubt, as so often happens with Indians, 

the excitement and the previous shooting

had loosened his grip upon his nerves. He ran on, 

full tilt towards the soldiers. 

The Englishman with the automatic weapon 

pressed the trigger

and the Indian fell prone, 

jerking his legs

in a fashion that was almost ludicrous

and drumming with his fists on the ground. 

In a few moments he lay still, dead, 

with blood spouting 

from a series of wounds on his body.

I noticed that the small of his back 

(for he died on his face) 

was torn in several places

from the bullets which had passed through.

The crowd dispersed. 

They had been demanding that the English leave India. 

The man lay in the roadway 

in his blood, 

until a street-cleaning cart, 

requisitioned for the purpose, 

bore him away.

Found by GR in:

AULD DELHI

...I the mids o the saicont warl weir,

ah wis daunerin throuch the siller mercat o auld Delhi

whan ah heard the brattle o gunfire.

Airtin taewarts it,

roondin a cunyie

a cam on a thrang o fowk

defeein a pickle bourach o suddron sodgers.

A bodach o the puirtith cless,

cleedit anely in a loin claith,

brak frae the crood 

heidin fir the sodgers.

Yin sodger pyntit a gun it him,

bit he didnae stop.

He wis skirlin

he wis aw throuither

fegs ah thoucht

he micht be gyte;

nae doot, as aften kythes wi Indians,

the tirrivee o the umquhile brattle

hud lowst a grup o's mynd. He stooried on.

Straucht fir the sodgers.

The Englishman wi the gun

chirtit the tricker

an the Indian cowpt ower, liggit agroof,

yerkin's legs

gye pawkie lik

an thrummin the yirth wae's nieves.

Or lang he liggit deid,

wi bluid spootin

frae the monie sairs on's bouk.

Ah glisked the sma o's back

(fir he deed on 's neb)

wis riven whaur the monie bullets hud brust throuch.

The crood skailt.

They'd been protestin thit England win awa frae India.

The chiel liggit in the causey

in's bluid

till a scaffie's cairt

brocht in aince errand

cairriet him awa.

(Leagan Béarla na hAlban: John McDonald)

crainn / trees

Ealaíon Alice Zilberberg www.alicezilberberg.com

crainn agus a gcuid ceisteanna

leanann siad

timpeall mé

they follow me around

questioning

trees

Máthair an Domhain

                Nicholas Roerich

nochtar thú

a Mháthair an Domhain

i dtost

you are revealed

Mother of the World

in silence

ye kythe

Mither o the Warl

in quate

              (Béarla na hAlban: John McDonald) 

Markéta Luskačová: ag léim

children skipping

and leaping!

too soon their feet will touch the ground

páistí ag léim 

róluath a theagmhóidh a gcosa

leis an talamh

   bairns jumpin raip

   an lowpin!

  ower suin thair feet'll cum tae yirth

                      

(Béarla na hAlban: John McDonald)

as VÉARSAÍ NA mBAN RIALTA

Thig 1.13  

Do the Buddha’s bidding, 

you won’t regret it.

Having quickly washed your feet,

sit in a discreet place to meditate.

Lean treoracha an Bhúda,

ní bheidh cathú ort.

Tar éis duit do chosa a ní go gasta

suigh i gcúil éigin is déan do mhachnamh.

Thig 1.16  

 Sleep softly, old lady,

 wrapped in the cloth you sewed yourself;

 for your desire has been quelled, 

you’re cooled and quenched.

Codladh sámh, a sheanbhean uasal,

san éadach a d'fhuaigh tú féin;

tá do dhúil curtha faoi chois agat,

fionnuar ataoi, múchta.

Thig 1.17  

I wandered for alms though feeble, 

leaning on a staff.

My limbs wobbled

and I fell to the ground right there. 

Seeing the danger of the body,

my mind was freed.

Amach liom go lagchosach ag lorg déirce,

maide agam mar thaca.

Lúb na cosa fúm

agus thiteas láithreach ar an talamh.

Nuair ba léir dom an cholainn seo a bheith i mbaol

Go tobann, saoradh m'aigne.

Véarsaí na mBan Rialta 

Sri Nityananda

he walks

beneath the stars - his companions

Sri Nityananda

siúlann sé

faoi na réaltaí - na compánaigh aige

Sri Nityananda

 

   él camina

  bajo las estrellas - su compañía

  Sri Nityananda

                                  

(Spáinnis: Patricia Jiménez)

    he danders

    aneath the sterns - his billies

    Sri Nityananda

                                

(Béarla na hAlban: John McDonald

Teachtaireacht /message

Message from the Pope

     I won't be calling Gaza 

     every night

     as Francis did

     You see,

      there won't be any Gaza

     Teachtaireacht ón bPapa

     Ní bheidh mé ag glaoch

     gach oíche ar Gaza

     mar ba nós leis an bPápa Proinsias a dhéanamh

     An dtuigeann tú

     ní bheidh rian ar bith de Gaza ann  

No estaré llamando a Gaza

todas las noches

como hizo Francisco

Ya ves

no habrá más Gaza.

                    

 (Traducido por Patricia Jiménez de Monteverde, CR.)

Rún

 (après John Agard)

Inis do rún dom
Ní inseoidh mise é d'éinne
Beidh sé i bhfolach agam i dtobar gréine.

Inis do rún dom, oscail do bhéal!
Ní déarfaidh mé focal,
Ní scaipfidh mé an scéal.

Inis do rún dom
Nílimse chun faic a rá,
Beidh mo bhéilín dúnta mar bhairneach cois trá!

Cnámha Éisc

 (après Matthew Sweeney)

Cnámha éisc i mbosca bruscair bréan.

Cloigeann, cnámh droma, rubaillín - fuar.
Tiocfaidh na cait go luath.

Níor thaitin sé leis a bheith mar a bhí,
lán d'imní.
Dhún sé na súile (nach raibh aige)
is é ag feitheamh le brionglóidí.
 
Siar leis go dtí an t-am
a raibh sé ramhar
agus te ar phláta.
Sú líomóide, anlann,
cúpla práta.
Fear agus scian aige -
scian a sháite.

Níor thaitin sé leis a bheith mar a bhí,
Lán d'imní.
Dhún sé na súile (nach raibh aige)
is é ag feitheamh le brionglóidí.

Siar leis go dtí an reoiteoir
Gríscíní feola
bia reoite.

Níor thaitin sé leis a bheith mar a bhí,
lán d'imní.
Dhún sé na súile (nach raibh aige)
is é ag feitheamh le brionglóidí.

Siar leis agus é gafa i líon
na n-iascairí; bhíodar séidte -
é féin agus éisc eile ina gcéadta.


Níor thaitin sé leis a bheith mar a bhí,
lán d'imní.
Dhún sé na súile (nach raibh aige)
is é ag feitheamh le brionglóidí.

Siar leis agus é ag scinneadh tríd an sáile
leis na bradáin is na smugairlí róin,
tonnta ag gáire
grian agus báisteach.

Thaitin se leis anois a bheith mar a bhí
gan aon imní.
Dhún sé na súile (nach raibh aige)
i saol na mbrionglóidí.

Nithe a Fuarthas i bPóca Mairnéalaigh Longbhriste

 (après Ian McMillan)

Lítear sáile.

Smugairle róin míshásta.

Blúire beag de bhád tarrthála.

Peann luaidhe agus feamainn casta timpeall air.

Cleite báite.

An chéad leathanach de leabhar Snámh go hÉasca.

Cairt fhillte a léirigh carraigeacha dainséaracha.

Grianghraf de chailín beag agus gúna dearg uirthi.

Bonn óir.

Litir ó mhaighdean mhara.

Amhrán na gCrann

 le file den treibh Chippewa

níl eagla orm
roimh aon ní
seachas an ghaoth

Toisc Mé a Bheith Bocht

 le file den treibh Kiowa

Toisc mé a bheith bocht

bím ag guí ar son gach neach beo

Sri Nisargadatta Maharaj

 

Gabriel's latest essay on Academia.edu (in Irish) explores his understanding of the dynamic teachings of two of the outstanding teachers of the 20th century, Nisargadatta and Osho.

Beirt de mhórghúrúnna an 20ú haois ab ea Nisargadatta agus Osho.

Le léamh anseo:

Markéta Luskačová: Brick Lane

(c) Markéta Luskačová

Brick Lane
will no one tell me
what he sings?

Brick Lane
nach n-inseoidh éinne dom
cad atá á chanadh aige?

Brick Lane
wull naebodie mou me
whit he croons?

Béarla na hAlban: John McDonald

Markéta Luskačová: Learphollaigh

 

(c) Markéta Luskačová

ní linn féin atáimid
is ann
do Learphollaigh!

we are not alone
Liverpudlians
exist!

we arnae alane
Liverpudlians
exeest! 

John McDonald

Lasracha Ifrinn

Ní léir dóibh lasracha leac na bpian
lasracha a chruthaigh siad
lasracha a ghríosaíonn siad
Ní fheiceann siad ach oiread páistí
mná is fir atá loiscthe ag na lasracha
 
Ní aithníonn siad bréantas na gcorpán dóite
cnámha gualaithe - á seachaint fiú ag madraí strae

Ó, féach! Éin imirce, tachta ag deatach is ag gleo
in airde leo, níos airde ná riamh san fhirmimint

 
An rud is measa ar fad, seans,
ní léir do na saighdiúirí
ní chloiseann siad
an craos tine iontu féin
 
Trí thine atá a gcroí - gan fhios dóibh
Trí thine atá a n-anam - gan fhios dóibh
ní heol dóibh go ndófaidh siad ar feadh na síoraíochta:
ní heol dóibh faic anois, faic
Ach beidh a fhios acu  . . . beidh.
 

Créamadh Shelley / The Burning of Shelley

Louis Édouard Fournier

Créamadh Shelley

Bhí a chroí trí thine
ar feadh a shaoil
ar son na saoirse

Ina luí marbh
ar thrá san Iodáil
agus é fós trí thine!

The Burning of Shelley

His heart burned
all his life
for the sake of freedom

Dead
lying on a beach in Italy
he still burns!

The Brennin O Shelley

His hert brent
aw's days
fir the sake o scowth

Deid
liggin on tallie saunds
he brenns yit

Scots: John McDonald

GLUAISEACHT

après Petar Tchouhov

Cá dtéann
an tsráid seo

chuig an bhfarraige
chuig an spéir
chuig an sliabh
chuige féin
chugamsa

céim
ar chéim
déanaim dearmad
ar na ceisteanna

is freagra anois mé
gan cheist

Amhrán an tSnaga Bhric

 dán de chuid na Navajo

An snag breac! An snag breac! Anseo

faoi bháine a chuid sciathán

tá coiscéimeanna na maidine.

   Breacadh an lae!  Breacadh an lae!

Tá mo bhriathra ceangailte

 file den treibh Yokut

Tá mo bhriathra ceangailte
leis na sléibhte móra
leis na carraigeacha móra
leis na crainn mhóra
ceangailte le mo cholainn féin
agus le mo chroí

Cabhraígí liom
le cumhacht osnádúrtha,
agus tusa - an lá
agus tusa - an oíche
feiceann sibh go léir mé
ceangailte leis an domhan seo atáim.

Amhrán na Toirní

le file den treibh Chippewa

Bímse
ag bogadh thart
uaireanta
agus trua agam
dom féin
agus an ghaoth do m'iompar
trasna na spéire

Markéta Luskačová: Na Mairbh

(c) Markéta Luskačová

they lie deep
buried in ourselves . . .
the dead

adhlactha
go domhain ionainn féin . . .
na mairbh

they ligg yirdfast
yirdit in oorsels...
the deid
 

(Béarla na hAlban, John McDonald)

Grianghrafadóir Seiceach atá ina cónaí le fada sa Bhreatain í Markéta Luskačová

Markéta Luskačová: Pobal an Leabhair

(c) Markéta Luskačová

grim morning
the grimness
of the People of the Book*

maidin ghruama
gruaim
Phobal an Leabhair

* Ahl al-Kitab

Grianghrafadóir Seiceach atá ina cónaí le fada sa Bhreatain í Markéta Luskačová

Markéta Luskačová: Oilithreach

(c) Markéta Luskačová

as though taken down
from a cross  . . .
weary pilgrim

faoi mar a tugadh anuas
de chros é
oilithreach tnáite
 

as tho hystit doon
frae a corse . . .
forfochen peelgrim
 

(Béarla na hAlban John McDonald)

Grianghrafadóir Seiceach atá ina cónaí le fada sa Bhreatain í Markéta Luskačová

Markéta Luskačová: Ifreann

(c) Markéta Luskačová

this world of hours
hell erupts in dust and smoke
unceasingly

an domhan seo
brúchtann ifreann i ndusta is i ngal
gan stad

this warl o oors
hell ootstrikes in stour an reek
unstintinly

(Béarla na hAlban: John McDonald)

Grianghrafadóir Seiceach atá ina cónaí le fada sa Bhreatain í Markéta Luskačová

Markéta Luskačová: Síoraíocht

 

(c) Markéta Luskačová

the long wait
for eternity
not a mouse stirs

feitheamh fada fuar
leis an tsíoraíocht
ní chorraíonn luch

the lang hing on
fir aye
no a moose jees

(Béarla na hAlban: John McDonald)

Grianghrafadóir Seiceach atá ina cónaí le fada sa Bhreatain í Markéta Luskačová

Tá uaigneas ar fud mo chroí

 le file den treibh Chippewa

Tá uaigneas ar fud mo chroí
lán de bhuairt atáim
tá mo ghrá geal imithe uaim, imithe

Is dorcha í spéir an tráthnóna
Is duairc í cantain na n-éan maidine
tá mo ghrá geal imithe uaim, imithe

Ba é gile na gréine é
áilleacht agus lúcháir,
fill orm, fill, a lúcháir, a ghile!

Ar Nós Béir Atáim

 le file den treibh Pawnee

Ar nós béir atáim
      Ardaím mo dhá lámh
          Ag feitheamh le héirí na gréine

Breith ar bhreac is deacair

 

(cnuasaithe ag Knud Rasmussen ó na hIonúitigh)

An t-amhrán seo atáim ag iarraidh a rá,
a chaithfidh mé a chur le chéile,
cén fáth nach bhfuil sé ag teacht chugam, n'fheadar?
Bhí poll iascaireachta san oighear i Sioraq
agus bhraitheas breac beag ar an dorú -
ach d'imigh sé ansin uaim.
Sheasas ansin, an dorú á chroitheadh agam.
Cén fáth a bhfuil sé chomh deacair sin?
Nuair a tháinig an samhradh agus nuair a leath na huiscí máguaird
d'éirigh an iascaireacht an-deacair.
Ní oireann an obair seo dom in aon chor.

Tine an Ocrais

 The Fire of Hunger

Hunger is no forest fire
that the village would see from afar
Hunger is the molten rock that bubbles inside.
Only those who hold such fire know of it.

Vajesinh Pargi

Tine an Ocrais

Ní dóiteán foraoise é an t-ocras
a chífeadh muintir an tsráidbhaile i bhfad uathu;
Carraig leáite ag boilgearnach iontu is ea é.
Níl cur amach ar ocras ach ag an té a bhfuil an dóiteán sin ann.

(Irish transcreation: GR)

Hungureldur

Hungur er enginn skógareldur
sem hægt er að horfa á úr fjarska frá bænum.
Hungur er bráðið bjarg sem ólgar að innan.
Aðeins þeir, sem eiga þann eld, þekkja hann.

Icelandic translation: Thór Stefánsson

Hungerns eld

Hunger är ingen skogsbrand
som man kan se på avstånd från byn.
Hunger är den smälta klippa som sjuder inuti.
Endast de som håller en sådan eld känner den.

Swedish translation Bengt Berg

Feugo del hambre

Hambre no es un fuego forestal
que la villa puede observar desde lejos
Hambre es el magma que
burbujea dentro
Solamente aquellos que lo sostienen pueden verlo

Patricia Jiménez

Le feu de la faim

La faim n'est pas un feu de forêt
que le village peut voir de loin.
C'est la roche en fusion qui bouillonne en dedans.
Seul ceux qui en sont porteurs savent ce que c'est.

(Francis Combes)

വിശപ്പിന്റെ തീ

വിശപ്പ്‌ ഗ്രാമത്തിനു അകലെ നിന്ന്
കാണാവുന്ന കാട്ടുതീയല്ല,
അകത്തു നുരയിടുന്ന ഉരുകിയ പാറയാണ് വിശപ്പ്‌
അത്തരം തീ വഹിക്കുന്നവര്‍ക്കേ അതിനെക്കുറിച്ച് അറിയൂ

വജേസിന്‍ പാര്‍ഗി  

K. Satchidanandan

TΟ ΠΥΡ ΤΗΣ ΠΕΙΝΑΣ

Η πείνα δεν είναι φωτιά στο δάσος
που το χωριό από μακριά αγναντεύει.
Η πείνα είναι το μάγμα που κοχλάζει εντός.
Μόνον όσοι βαστούν τέτοια φωτιά το ξέρουν.

Sarah Thilykou

Ватра глади

Глад није шумски пожар да би село издалека видело
Глад је растопљени камен који мехурића унутра.
Само они који држе такву ватру знају за то.
Вајесинх Парги

Fahredin Shehu

Zjarri i urisë 

Uria nuk është zjarr pyjor 

që fshati do ta shihte nga larg 

Uria është shkëmbi i shkrirë që fryn brenda. 

Vetëm ata që mbajnë një zjarr të tillë e dinë atë. 

Fahredin Shehu

 

Santoka

 

spéir gheimhridh
brionglóidí i gcéin
imithe ina smidiríní
 

cielo invernal
sueños distantes
rotos por el viento

Leagan Spáinnise: Patricia Jiménez

 

wunter lift  -
faur aff dwams
chattert an flewn awa

Leagan Béarla na hAlban: John McDonald

Seiju

 

níl aon ní ina stad
ar feadh meandair, fiú,
féach dath na gcrann

naethin bides fir a saicont  -
tak tent
o colour in the treen

(Béarla na hAlban: John McDonald)

ni por un momento
las cosas están quietas- testigo
el color en los árboles.

(Spáinnis: Patricia Jiménez)

Bai Jo

 

Bai Jo

Is mise Bai Jo, iasc órga
Coinnímse súil ar na gongshi
Na carraigeacha ealaíonta.
Is aoibhinn leis an aos dána iad!
Deirtear nach bhfuil cuimhne an-mhaith
Ag éisc órga
Ach ní dhéanfaidh mise dearmad go deo
Ar na gongshi!

Bai Jo

I'm Bai Jo, a goldfish
I keep an eye on the gongshi
artistic rocks
beloved of poets.
They say that goldfish
Haven't much of a memory
But I'll never forget
the gongshi!

Bai Jo

Ah'm Bai Jo a gowdfush
ah tak tent o the gongshi
airtistic clints
loo'd bi aw makars.
It's threepit thit gowdfush
dinnae hae muckle myndin
bit ah'll nivver foryet
the gongshi.

(Scots version: John McDonald)

 

Amhrán ag Teacht ar an Saol

le file Ionúiteach

oíche gheimhridh
sa séasúr dorcha
nuair a bhí cách
ina suan
Tháinig fuaim chugam
a bhuail mo chluas
a bhuail mo chluas!

Aint Máire

 (après Elizabeth Honey)

Níl mórán
san árasán
ag Aint Máire
(ná déan gáire)
slis aráin
tús dáin
ispín
peata sicín
iris do mhná
cúpla seanbhláth
leaba chrua
taibhse (nó mua)
ruga
muga
teilifiseán marbh
cat garbh
grianghraf dá fear céile Seán T.
RIP

Bashō

 

Basho
tá seisean leis
imithe as radharc
 

 

Basho
he too
has disappeared
 

 

Basho
și el
a dispărut

Leagan Rómáinise: Olimpia Iacob

Dánta nua/ New Poems for older children

 

Ar fáil ón Siopa Leabhar. New ekphrastic poems for children (9-13+) by Gabriel Rosenstock

Ryota

 

ar nós litir a léifí
arís is arís eile
luí na gréine

Gabriel Rosenstock a rinne an leagan Gaeilge

el atardecer
es una carta leída
muchas veces

Patricia Jiménez a rinne an leagan Spáinnise

sindoon  -
lik a screed
gane ower monie tymes

Leagan Béarla na hAlban le John McDonald

δύση του ήλιου
σαν γράμμα διαβασμένο
χιλιάδες φορές

Sarah Thilykou a dhein an leagan Gréigise

Bashō

 

    thit folús
    de mhullach crainn
    i mblaosc chiocáide

                (Gaeilge: GR)

  frae a tree tap
 tuimness drappit doon
 in a cicada shall

(Béarla na hAlban: John McDonald)

I solemnly pledge

I solemnly pledge
in my language
that I shall not insult anyone else’s,
and so that I change
my language with every birth,
I pledge to keep being reborn.
I say this to the living world,
even to birds, animals, insects.

Vinod Kumar Shukla

(Féach freisin: )

Geallaimse go Sollúnta

Geallaimse go sollúnta
i mo theanga féin
nach maslóidh mé teanga ar bith eile,
agus chun go n-athróinnse mo theanga
le gach breith,
geallaimse go leanfad orm ag teacht ar an saol.
Fógraímse an méid sin leis an saol beo,
leis an éanlaith fiú, le hainmhithe, le feithidí.

(Traschruthaithe i nGaeilge ag GR)

AH TRYST

Ah tryst
In ma ain leid
that ah wullnae miscaa anither's,
an sae that a chynge
ma leid wi ilka hamecumin,
ah tryst tae keep kythin.
Ah threep this tae the leevin warl,
e'en tae burds, baists, an creepy crawlies.

(Scots version: John McDonald)

Ulchabhán

  le file den treibh Papago

Ag éirí dearg atá an tráthnóna
díreach os mo chionn tá an deirge
   ag leathadh i ngach aon treo baill
Amach liom ag eitilt is ligim scréach
ceithre huaire

Is Mise an Ghealach

 file den treibh Sioux

Tá mé anseo
féach orm
ar sise agus í ag éirí
is mise an ghealach
féach orm

Ba í an ghaoth í

 file den treibh Navajo

An ghaoth a thug beatha dóibh.
An ghaoth a thagann amach as ár mbéal
a thugann beatha dúinne anois.
Nuair nach séideann an ghaoth sin níos mó
cailltear sinn.
Sa chraiceann atá i mbarr na méar againn
feicimid rian na gaoithe:
taispeánann sé dúinn cá raibh an ghaoth ag séideadh
nuair a cruthaíodh ár sinsir

Amhrán an Fhéileacáin

 file den treibh Acoma

Féileacán, féileacán, féileacán, féileacán!
Ó, féach air, ar foluain i measc na mbláthanna.
Cosúil le naíonán atá ag iarraidh siúl - níl tuairim aige -
Ó na néalta anuas tagann cith báistí.

Thug mé torthaí dóibh

  file den treibh Arapaho

                                    1
A pháistí,
     nuair a thaitin na daoine geala liom,
A pháistí,
    nuair a thaitin na daoine geala liom
thug mé torthaí dóibh
thug mé torthaí dóibh.

                                 2
A Athair,
   bíodh trua agat dom
A Athair,
    bíodh trua agat dom
táim ag gol, tá tart orm
táim ag gol, tá tart orm
tá gach aon rud imithe - níl faic le hithe agam
tá gach aon rud imithe - níl faic le hithe agam

Istoíche

 (après Aileen Fisher)

Tá an oíche dorcha
ach níl mo chatsa buartha
tá lampa lasta aici
ina súile.

Measaim gur Buachaill Bó í an Múinteoir

 (après John Coldwell)

Ní hé amháin toisc go dtagann sí ar scoil ar muin capaill
Agus go mbíonn Colt 45 aici ina mála láimhe
Ní hé amháin go siúlann sí agus a dhá lámh aici thar a cromáin

Ní hé amháin an tslí a ngléasann sí í féin:
Hata stenson agus spoir ar na buataisí.

Ní hé amháin a cuid cainte é
An O.K. Corral a thabhairt ar an gclós súgartha
Oifig an tSirriam a thabhairt ar Sheomra an Phríomhoide

Ach nuair a bhuaileann an clog
a ligeann dúinn dul abhaile
Buaileann sí a ceathrú clé
agus ligeann liú -
        'Yííí hááá!'

Cártaí poist ó ghráinneog

 

i.

A Mhamaí, a stór,
Aimsir aoibhinn.
Chonaic mé sionnach aréir,
dheineas mar a mhol tú dom riamh a dhéanamh
dheineas liathróid díom féin.
Tar éis tamaill, bhailigh sé leis.
Baineadh preab asam mar sin féin.
Ba bhreá liom dá mbeifeá anseo liom.

Le grá, Gearóid

ii.

A Mhamaí, a stór,
Aimsir bhreá inniu.
Chonaic mé gráinneog ghleoite díreach anois.
Nílim cinnte conas mé féin a chur in aithne di.
Déanann sí cúthail mé
ach fós an-teolaí istigh ionam féin.
Dheineas liathróid díom féin.
Ba bhreá liom dá mbeifeá anseo liom.

Le grá, Gearóid

iii.

A Mhamaí, a stór,
Tá sé ag cur báistí inniu. D’itheas seilide drúchta.
Ní raibh sé chomh maith leis na cinn
a d’fhaighimis uaitse.
Measaim go labhróidh mé leis an ngráinneog ghleoite amárach.
B’fhéidir go dtabharfainn seilide drúchta di.
Dheineas liathróid díom féin.
Ba bhreá liom dá mbeifeá anseo liom.

Le grá, Gearóid

iv.

A Mhamaí, a stór,
Tháinig an ghrian amach arís.
Mhúsclaíos mo mhisneach ar maidin
agus chuas chun í a fheiscint.
Dhruideas ina leith go cúramach mar a mhol tú
ach nuair a labhair mé léi
fuaireas amach nach raibh inti ach buaircín.
Bhí náire an domhain orm.
Dheineas liathróid díom féin.

Ba bhreá liom dá mbeifeá anseo liom.

 Le grá, Gearóid

 

 

A.F. Harrold, 

ón leabhar Things You Find In A Poet's Beard  . Féach freisin:

Leabhar Beannaithe (III)

 

"Cruthúnas ar shochaí mhíchothrom dhrocheagraithe is ea an bhochtaineacht, agus níl sna carthanais phoiblí againn ach an chéad spreagadh mall i gcoinsias an robálaí . . ." 

Sri Aurobindo

The existence of poverty is the proof of an unjust and ill-organised society, and our public charities are but the first tardy awakening in the conscience of a robber.”

 

 

Tuilleadh:

Leabhar Beannaithe (II)

 

Níl filíocht ar bith chomh dídhaonnaithe le haiku. In áit bhraistintí agus mhothúcháin an ealaíontóra, tugtar ainmneacha nithe dúinn. Ní dánta iad in aon chor, de réir chaighdeáin an Iarthair - is mó de liosta giorraithe iad. Mar a deir an file-chriticeoir Kenneth Yasuda, ní thugann file Haiku brí dúinn, tugann sé nithe dúinn a bhfuil brí leo; ní dhéanann sé cur síos ar nithe, cuireann sé i láthair iad. Agus murab ionann agus drámaí No, aisteach go leor níl siombalachas ar bith ag baint leis an Haiku . . .
Tógaimis mar shampla, dán de chuid Basho a chum sé ag uaigh duine dá mhic léinn ionúine:

tsuka mo ugoke
waga naku koe wa
aki-no-kazethe

crith, a uaigh, crith
olagón mo ghuthasa
gaoth an fhómhair

Níl mothúcháin á nochtadh anseo, díreach comparáid idir a ghuth caointeach, rud sealadach, agus gaoth shíoraí an fhómhair. Soicind Zen, soicind aitheantais, gan mhothú ná féintrua, ach mar sin féin spreagtar ár gcomhbhá.

Tuilleadh:

Leabhar Beannaithe (I)

 

An Máistir Xu Yun

 

“A Chairde, lig dom scéilín a insint daoibh, scéilín a d'inis saoi dhom uair amháin. Ar seisean: "Bhíos tráth i dtír aineoil, ag siúl síos sráid nár aithníos. D'fhéachas thart. Ní rabhas in ann soir a aithint thar siar; chonaic mé beirt fhear agus chuas faoina ndéin. "Cá bhfuilim?" arsa mise. "Cé sibhse?" Arsa an chéad duine, "Is é seo an domhan ar a dtugtar Samsara, agus is mise an t-abhac is airde ann!" Agus arsa an fear eile, "Sea, agus is mise an fathach is lú ann!" Bhíos trína chéile i gceart mar is ar aon airde a bhíodar beirt.

Íoslódáil an ríomhleabhar Zen saor in aisce

Haibun - WOLF/ Mac Tíre

 bloodshot eyes
of a wild animal
streamlets of ancient lava

súile sreangacha
ainmhí allta
srutháin laibhe ársa


His own generation still refers to him by his ancestral Gaelic warrior-name, Faolchú na Carraige Báine (Wolf of White Rock). Grandchildren refer to him simply as ‘Wolf’, but only among themselves. They think it’s quite cool, Native American, almost! (To use ‘Wolf’ in his presence would be unthinkable, of course).

His great-grandchildren were coached to pronounce his name correctly in the ancestral tongue. Wolf himself insists that Faolchú na Carraige Báine must be intoned properly or not at all. He once snarled at a five-year old great-grandson who uttered his name in an American accent. The child fled the scene, crying hysterically.

‘The ancient title,’ he once explained, ‘is like a mantra or prayer, a special combination of vowels and consonants which when intoned with the proper rhythm and exact emphasis, can empower a receptive person who may wish to become a warrior.’  

He said no more on the subject. Maybe there was no more to be said. Or did he realise that none of us really knew what it all meant? Did he know himself what it signified?

We watch him, cautiously, as he grows increasingly more frail. We find it difficult to believe that lung cancer is capable of doing what his enemies failed to do over the years. His eyes still burn, his glance darting this way and that, as they always did when planning the bones of his next stratagem.

Are there any stratagems left? Any more battles to be fought? When had the last skirmish taken place? The world was changing. His eyes burn, not with the fire of a new, searching dawn but with that of a winter sundown.

He longs with an insatiable, wolfish hunger for the heady days of Empire when his ancestors, masters of the terrain, were the only clan in the whole of Munster who could outwit the Redcoats at each turn. It's said that his followers were not adverse to cannibalism, in am an ghátair (in time of need).

Who is left now? Not a sinner. In the name of Crom Dubh, how was he expected to test his mettle? Nobody left around here but the pale, misguided McCarthys, who have all but given up the ghost.

Something still courses in his greenish, protruding veins. What is it? A sense that the fight is, somehow, not yet over. What fight? He doesn’t know. A long fight it was, or will be. Has it even begun? He grabs his bata draighin, his old blackthorn walking stick, ready to strike. At what? Ah, would you look at the patina on that sturdy stick!

There is none to wear the grey mantle of the clan, none of us worthy enough, strong enough, keen enough – none of us knowledgeable enough to identify the enemy, to take on the ancient title with all its hidden powers – Faolchú na Carraige Báine! Well he knows that. The party is over.

We pretend not to notice but we can hear a hoarseness now in his voice and almost a tremor, a voice that once was capable of giving the McCarthy clan surreal horrible dreams, dreams that forced some of them away to Canada, others into the priesthood, or the civil service – away, far away from the badlands of East Kerry and the creeping shadow of the Wolf of White Rock:



pockmarked face
mirror of a territory
as yet untamed

aghaidh bholgaí
scáthán limistéir
nár ainmníodh fós