Páipéar Leithris (Rann do Pháistí)

Páipéar leithris, páipéar bán
Deir daideo nach raibh fadó ach sean-nuachtán:

Shuigh tú sa leithreas is tú ag léamh
Faoi Hitler, Napoléon nó an Bhanríon Méabh.

 

Rita Odeh (Nazarat, Iosrael)

Rita Odeh

cainteanna síochána...
an tríú glaoch
ón gcoileach

Graifítí an Lae

Tá'n Ghaeilge ag éirí arís  i réim,
Tá meas ag téacht ar ar gcláinn;
Tá siad ag troid le buille béim;
Is gearr go mbéidh lucht Béarla gann

Colm de Bhailís

Haiku le Issa ón mbliain 1810

Cad a bhí ag titim amach sa bhliain 1810?

• Aithníodh, ní nach ionadh, go raibh Rí Seoirse na Breataine glan as a mheabhair.
• Rugadh Frédéric Chopin, cumadóir
• Rugadh Samuel Ferguson, file
• Rugadh Robert Schumann, cumadóir
• Rugadh an file Maurice Guérin
• Rugadh an file Alfred de Musset
• Cailleadh Joseph Cooper Walker, ársaitheoir faoina ndúirt R.A. Breatnach:

  ‘If Joseph Walker had done no more for Irish learning than thus indicate to his contemporaries that the living Irish language and its poetry were worthy of the attention of educated people, whatever the immaturity of his work as a whole, he would deserve to be remembered as a pioneer of Irish scholarship . . .’

• Cailleadh an file Donncha Rua Mac Conmara:  

Níor chruinnigh mé ór ná stór ar aon chor
Ach an scilling a gheobhainn a ól go héasca

• Rugadh Dennis Brasbie, an sagart Ciarraíoch a d’iompaigh ina Phrotastúnach; ní fios an raibh sé chomh mór as a mheabhair is a bhí an Rí Seoirse thuas ach cumadh dánta go leor ina thaobh,  ‘A Bhrasby, taoi ar buile!’ etc.
• Rugadh Thomas Swanton, feirmeoir a raibh grá aige don teanga: 

The writer as a sincere friend to the peasantry says do not give up the easy, the congenial language of your race, transmit to your children what distinguishes you from all other people, and teach them not to despise anything that is peculiar to Ireland. Learn English by all means; it is the language of profit, it is the language of the law, it is the language of emigration; but do not for the sake of it lose the voice of the Celtic Tribes…’

• Agus sa bhliain 1810, chum Issa an haiku seo:

an chéad bháisteach gheimhridh –
an domhan á bhá
in haiku

.初時雨俳諧流布の世也けり

hatsu shigure haikai rufu no yo nari keri

Cill Iníon Léinín/ Killiney

Jason Symes
	Cill Iníon Léinín iascaire ag súil le ceann mór... néalta taistil
Killiney a fisherman waits for the big one... passing clouds

Haiku - McClintock

éanbhreathnú
nuair is lom iad na crainn
sa gheimhreadh

Haiku - McClintock

nach uaigneach é
tintreach chiúin
ar an bhféarmhá

Haiku - McClintock

os cionn na gcrann
leáigh sliabh
i gceobhrán

Graifítí an Lae - Bob Marley

B’fhearr bás a fháil ag troid ar son na saoirse ná a bheith i do chime ar feadh do shaoil.

Bob Marley

DYLAN - NO TIME TO THINK/ LE hAGHAIDH SMAOINTE NÍL AM

LE hAGHAIDH SMAOINTE NÍL AM

Sa bhás, tá an bheatha an bhean is an leanbh
Ag suansiúl ‘n aghaidh balla ’d bhrionglóid
Id’ shaighdiúir na trócaire, do mhallacht is fuar
“Mura bhfuil sé le trust, slán go deo.”

Uaigneas, cineáltas, an uasaicme, clú, fuilibiliú,
Troid na corónach is taisteal go brónach
Ag imeacht is tú gan cháil
Le haghaidh smaointe níl am.

Sa Chathair Fheidearálach sea do léiríodh duit tláithe
Go rúnda, le haghaidh pinginí
Is geal leat an ceannaire ach ní maith leat an leatrom
Agus braitheann tú lán d’imní.

Cuimhní, sceitimíní, easpa dlí, is easpa croí
Bheith díolta ag póg is an oíche go hóg
Sa ghleanntán úd is an lúb ar lár
Le haghaidh smaointe níl am.

Breithiúna cráite, i mbansagart a bheith sáite,
N’fhaca tú riamh a leithéid
Buaileadh gach bob orm trí shúile atá turcaidghorm
Tá mé dulta i léig.

Bábóigín,
braon poitín, an dúbailteacht, an uaigh ghlas,
Mearcair i gceannas, an chinniúint dod’ leanacht
Nós na plá, agus caochadh súl cam
Le haghaidh smaointe níl am.

Do thréig do choinsias thú, tíoránach a lig síos thú
Áit a luíonn an leon leis an uan
Bheadh an fealltóir sin íoctha, is marbh ’n dhiaidh sin
Ach sin mar atáimse monuar.

Tír na nÓg, íobairt fós, an bhásmhaireacht, an cás mar tá,
Ach is gasta é an draíodóir is a chleasa
Is íogaire ná fuil, ná dúch i do pheann
Le haghaidh smaointe níl am.


Éad agus fearg, a chlaíomh atá dearg
Beidh sé sásta má tá tú faoi bhrú,
Gealta ’na choinne, is tusa an duine
A cheansóidh é trí bheith ciúin.

Liberté, égalité, an umhlaíocht chaoin, an tsimplíocht íon
Féach tríd an scáthán ar na súile ag stánadh
Agus ólann tú braon beag go fann
Le haghaidh smaointe níl am.

Taoisigh an dóláis is ríonacha sóláis
A gcloigeann á n-ofráil ar ghuí
 Níl teacht agat ar shlánú, tá do shaolsa á bhánú
 Ins gach áit, gach aon uair, i ngach slí.

Mearcair, sea, gravité, an uaisleacht, sea, an umhlaíocht, sea,
Ní féidir í choinneáil, tá tú cóngarach don imeall
Is ní fada go seasfaidh tú ann
Le haghaidh smaointe níl am

Tá deireadh le vanité, is do shlánchiall sa chré
Droim láimhe anois le pléisiúr
Géilleann leannáin duit, ach níl siad sách láidir
Ní heol dóibh an ann duitse fiú.

An sóisialaí, an hiopnóisí, an rapparee, an t-ábharaí,
Dlíthe sea mhuise, chun gialla a bhriseadh
Agus clingeadh na n-eochrach’ is toll
Le haghaidh smaointe níl am

Is tabharfaidh an ród seo ‘dtí an ainnir ón mBablóin thú
Agus rós ina gruaig
Réaltaí sa spéir thoir, tú saortha ón daorbhroid
I sáinn ach tá gach aon ní amú

Fidélité, unité, eiseamláir ó bhun go barr
Casann tú timpeall, a dhiabhail, is radharc ar Chamille
Is an ghealach ’cur fola go fann
Le haghaidh smaointe níl am.

 Piléir mharóidís, ón mbás níl aon éaló
Ní hea, ortsa ní chuirfear cluain
Easpa suáilce ar snámh tríd an láib duit
Flaithiúil ach faoi ghlas go Lá an Luain.

Níl am chun slán leis an bhfírinne ’rá
Níl am le cailliúint mhuise, a ghrá
Níl am chun réiteach ’gcomhair íobartach éigin
Ná fulaingt, ná súil cham
Le haghaidh smaointe níl am.

    NO TIME TO THINK

    In death, you face life with a child and a wife
     Who sleep-walks through your dreams into walls
     You’re a soldier of mercy, you’re cold and you curse
     “He who cannot be trusted must fall”
    
     Loneliness, tenderness, high society, notoriety
     You fight for the throne and you travel alone
     Unknown as you slowly sink
     And there’s no time to think
    
     In the Federal City you been blown and shown pity
     In secret, for pieces of change
     The empress attracts you but oppression distracts you
     And it makes you feel violent and strange
    
     Memory, ecstasy, tyranny, hypocrisy
     Betrayed by a kiss on a cool night of bliss
     In the valley of the missing link
     And you have no time to think
    
     Judges will haunt you, the country priestess will want you
     Her worst is better than best
     I’ve seen all these decoys through a set of deep turquoise eyes
     And I feel so depressed
    
     China doll, alcohol, duality, mortality
     Mercury rules you and destiny fools you
     Like the plague, with a dangerous wink
     And there’s no time to think
    
     Your conscience betrayed you when some tyrant waylaid you
     Where the lion lies down with the lamb
     I’d have paid off the traitor and killed him much later
     But that’s just the way that I am
    
     Paradise, sacrifice, mortality, reality
     But the magician is quicker and his game
     Is much thicker than blood and blacker than ink
     And there’s no time to think
    
     Anger and jealousy’s all that he sells us
     He’s content when you’re under his thumb
     Madmen oppose him, but your kindness throws him
     To survive it you play deaf and dumb
    
     Equality, liberty, humility, simplicity
     You glance through the mirror and there’s eyes staring clear
     At the back of your head as you drink
     And there’s no time to think
    
     Warlords of sorrow and queens of tomorrow
     Will offer their heads for a prayer
     You can’t find no salvation, you have no expectations
     Anytime, anyplace, anywhere
    
     Mercury, gravity, nobility, humility
     You know you can’t keep her and the water gets deeper
     That is leading you onto the brink
     But there’s no time to think
    
     You’ve murdered your vanity, buried your sanity
     For pleasure you must now resist
     Lovers obey you but they cannot sway you
     They’re not even sure you exist
    
     Socialism, hypnotism, patriotism, materialism
     Fools making laws for the breaking of jaws
     And the sound of the keys as they clink
     But there’s no time to think
    
     The bridge that you travel on goes to the Babylon girl
     With the rose in her hair
     Starlight in the East and you’re finally released
     You’re stranded but with nothing to share
    
     Loyalty, unity, epitome, rigidity
     You turn around for one real last glimpse of Camille
     ’Neath the moon shinin’ bloody and pink
     And there’s no time to think
    
     Bullets can harm you and death can disarm you
     But no, you will not be deceived
     Stripped of all virtue as you crawl through the dirt
     You can give but you cannot receive
    
     No time to choose when the truth must die
     No time to lose or say goodbye
     No time to prepare for the victim that’s there
     No time to suffer or blink
     And no time to think   

dolmain/ dolmen

Ron Rosenstock
spéartha suaite... an seansaol ag dul in aois
	restless skies... the old world grows older

Ramesh Anand (Tamil Nadu)

spéir an fhómhair . . .
paistí clapsholais
sa duilleog is í ag titim


இலையுதிர்கால வானம்
வீழ்ச்சி ஒட்டுதலுடன்
விழும் இலை

Barnabas Ìkéolúwa Adélékè ( An Nigéir)

Barnabas Ìkéolúwa Adélékè

breacadh an lae . . .
glaoch coiligh múchta
ag glaoch coiligh

àfẹ̀mọ́jú
kíkọ àkùkọ bo kíkọ
àkùkọ mọ́lẹ̀

Ludmila Balabanova (An Bhulgáir)

Ludmila Balabanova

an chéad gha gréine
ar an saighdiúr cloiche . . .
maidin shéimh


първи слънчев лъч
върху каменния войник
мирна утрин

Haiku as Gána

Adjei Agyei-Baah

baile eile dóibh . . .
réaltaí ag glacadh scíthe
in abhainn

tenabrem foforɔ
nnsroma a woadeda
wɔ nsutene mu

Sa bhliain 1817

• tharla Éirí Amach in aghaidh na mBriotanach i Srí Lanca.
• Rugadh Henry David Thoreau, fealsamh Meiriceánach.
• Rugadh Theodor Storm, scríbhneoir Gearmánach.
• Rugadh Bahá’u’lláh, a bhunaigh an creideamh Bahá’íoch.
• Cailleadh Jane Austen, scríbhneoir Sasanach.
• Cailleadh John Philpot Curran faoina ndúirt Lord Byron, ‘I have heard than man speak more poetry than I have written.’
• Cuireadh an spiaire Policarpa Salavarrieta chun báis.
• Rugadh an file tuaithe Muircheartach Ó Súilleabháin.
• Cailleadh Seán Ó Coileáin, scríobhaí agus file.
• Rugadh an scríobhaí Seosamh Ó Longáin.
• Agus sa bhliain 1817 chum Issa an haiku seo:

 

.来た雁や片足上て一思案

kita kari ya kata ashi agete isshian

gé nuathagtha
ardaíonn leathchos  . . .
machnamh domhain

Tanka

Sonia Rodrigues Sabharwal
tabhair chun na ríochta caillte mé (a scairteann mo chroí)     feicim í i gcónaí     féach! gach trá ann ag lonrú
	take me to the lost kingdom (my heart cries out)      i know it still exists      look! i can see its dazzling shores

Cuir isteach orm má chuala tú an ceann seo cheana

Nílim in ann cuimhneamh ar m’ainm fiú, mise is an chuimhne
ghlé sin agam – an scór sa pheil, cleasa draíochta, grá buan daingean
chomh gar sin do Dhia gur creideamh ab ea é geall leis.

Nuair a chodlaíonn tú agus tú i ngrá mar sin
dúisíonn tú agus ballbhrúnna ar do mhuineál. Ní
babhtaí óil a bhíonn agamsa, a dhaoine uaisle, ach eachtraí. Gach lá

leanann mo cholainn mé agus nithe á n-éileamh
aici. Bím ag iarraidh smaoineamh go glórach, a bheith
titleyúil, amach is amach. Tá an rud céanna

uainn go léir (a bheith faoi iontas de shíor
ar nós an chéad duine riamh a chuala pearóid ag caint) ach tá cónaí orainn
ar réidhe ollmhór is sinn ar snámh

idir dhá aigéan. Uaireanta bíonn ort an rud atá ann dar leat
a thréigint, dul ag spágáil
trí ghoirt agus an cloigeann a chiceáil

de na beacáin bhearaigh go léir. Uaireanta is gá
máirseáil an bealach ar fad chun na Gailíle
nó fad le cosa Dé féin sula dtuigfeá

go bhfuil tú gafa cheana féin
thar fhód do bháis. Ní cuimhin liom a thuilleadh
an sceoin, ach gur tháinig deireadh léi.

Stop Me If You've Heard This One Before

I can’t even remember my name, I who remember
so much—football scores, magic tricks, deep love
so close to God it was practically religious.

When you fall asleep in that sort of love
you wake up with bruises on your neck. I don’t
have drunks, sirs, I have adventures. Every day

my body follows me around asking
for things. I try to think louder, try
to be brilliant, wildly brilliant. We all want

the same thing (to walk in sincere wonder,
like the first man to hear a parrot speak) but we live
on an enormous flatness floating between

two oceans. Sometimes you just have to leave
whatever’s real to you, you have to clomp
through fields and kick the caps off

all the toadstools. Sometimes
you have to march all the way to Galilee
or the literal foot of God himself before you realize

you’ve already passed the place where
you were supposed to die. I can no longer remember
the being afraid, only that it came to an end.

Kaveh Akbar

Haiku

一羽去り二羽去り冬木残さるゝ　　　森田純一郎

ichiwa sari niwa sari fuyuki nokosaruru

imíonn éan
imíonn dhá éan  . . .
crann leis fhéin sa gheimhreadh

Junichiro Morita

Haiku

さざなみも立てず雪待つ水の面　　　黛　執

sazanami mo tatezu yuki matsu mizu no men

gan cuilithín ar bith  . . .
craiceann uisce
ag súil le sneachta

Shu Mayuzumi

Haiku

冬薔薇我が身の主は我ならず　　江渡華子

fuyusôbi wagami no nushi wa ware narazu

rós sa gheimhreadh
ní liom féin
mé féin

Hanako Eto

Haiku

ツイツターやめて氷柱の声聴かん　　　広井和之

tsuitaa yamete tsurara no koe kikan

stop á chur agam le Twitter
éisteod feasta
le coinlín reo

Kazuyuki Hiroi

Haiku

櫂あらば冬青空へ漕ぎ出でむ　 嶋田麻紀

kai araba fuyuaozora e kogiiden

dá mbeadh agam maidí rámha
sheolfainn amach
'dtí spéir ghorm an gheimhridh

Maki Shimada

cnoc/ hill

Ron Rosenstock
Cnoc Maol Réidh - sea, tá tú mar sin ceart go leor maol agus réidh!
	Mweelrea - to be sure, that's what you are mweel, bald and rea, smooth!

Judith Prat

Judith Prat
teifigh... níl uathu ach tearmann inár gcroí
	refugees... they only seek refuge in our hearts