Santoka:
“Ná cloígh leis an am atá thart agus ná bí ag súil leis an am atá le teacht. Bí buíoch as gach lá dá dtagann, is leor sin.” Ní gá duit a bheith i d’fhile haiku chun géilleadh don ráiteas sin.
Bhí Santoka beo bocht cuid mhaith dá shaol:
an cat ag caoineadh
le teann ocrais
níl faic agam dó
Tá rud éigin an-lom ar fad sna haiku a chum sé agus é ag siúl na sléibhte leis féin:
éirí na gealaí
nílim ag súil
le haon ní
Is beag duine againn nach bhfuil ag súil le rud éigin, le saibhreas, le cáil, le sonas nó le pléisiúr éigin – tá an cholainn santach, tá an aigne santach – samhlaigh an té nach bhfuil ag súil le haon ní! Is aisteach an staid aigne é sin, déarfadh a lán. Mínádúrtha fiú amháin. Ach déarfadh lucht Zen a mhalairt – gurb é do nádúr ceart é ach na sraitheanna go léir a chruthaíonn an ego a chaitheamh uait.
Má ba bheo bocht féin é, níor dhearmad sé a bhuíochas a chur in iúl don Bhúda agus dá thuismitheoirí:
tráta agam
le hofráil don Bhúda
do m’athair is dom mháthair
Dhá chreideamh a chuaigh i bhfeidhm ar an haiku is ea an Búdachas agus Sinteo. Ómós don dúlra agus ómós do na sinsir a chuaigh romhainn, sin is Sinteo ann go hachomair. Agus arís:
piocaim bláth
gan ainm
ofrálaim don Bhúda é
Nach iontach! Thug sé an-chur síos dúinn ar a chuid fánaíochta, cur síos lom ar shaol lom:
lón
an lae inniu
uisce – sin uile
Saol na déirce é saol an mhanaigh go minic:
fuaim fhuar
na leathphingine
a chaitear i mo threo
Saol uaigneach:
oíche fhada
deineann tafann an ghadhair
níos faide fós í
Radharc aige ó am go ham ar imeachtaí an domhain mhóir. Cad atá ar siúl ag daoine na laethanta seo? Ó, an seanscéal i gcónaí:
filleann saighdiúirí
ar an tSeapáin
lámha, cosa, fágtha acu sa tSín
Agus filleann Santoka ar an déirc:
clocha sneachta, leis,
im bhabhla
déirce
Bhí haiku againn cheana ar an mblag seo faoin bpréachán, haiku leis an máistir Issa. Seo Santoka:
grág préacháin
is táimse, leis,
i m’aonar
